Дьокуускай куоракка ыарыыны сэрэтэр-эмтиир поликлиникалартан биир саамай улаханнарынан уонна элбэх киһи сылдьарынан Киров аатынан уулуссаҕа турар 1 №-дээх поликлиника буолар. Манна дьахталлары, ийэ буоларга бэлэмнэнэр кэрэ аҥаардары көрөр гинекология отделениета 10 учаастагынан үлэлиир. Бу поликлиникаҕа 35 тыһыынчаттан тахса дьахтар регистрациялааҕыттан 25 тыһыынчаттан тахсата төрүүр саастаахтарга киирсэр. Бүгүн бу поликлиника дьахталлары көрөр-истэр отделениетын сэбиэдиссэйэ Анна Семеновна Ефремова кэнники сылларга дьахтар доруобуйата уларыйыытыгар кэтээн көрүүлэрин билиһиннэрдэ.
edersaas.ru
— Билиҥҥи олоххо доруобуйатын туруга 100 бырыһыан эҥкилэ суох үчүгэй диир кыахтаах кэрэ аҥаарбыт суоҕун кэриэтэ. Кинилэр 93 бырыһыаннара туох эрэ ыарыылаах, организмнарыгар уларыйыылаах буолаллар.
Кэнники сылларга дьахталлар оҕолонор саастара уһаан иһэр, ол эбэтэр биллэ сааһыран баран оҕо төрөтөөччүлэр элбээтилэр. Ол гынан баран, эдэрдэргэ үс оҕолоох ийэ аҕыйах, төрдүс оҕону төрүүр ийэ ахсаана өссө сэдэх.
Доруобуйа харыстабыла сайдан, саҥа технологиялар киирэннэр, ЭКО-нан (экстракорпоральнай оплодотворение) оҕолонооччулар сыл аайы элбииллэр. Бэйэбитигэр, Дьокуускай куоракка, оҥорторооччулар эмиэ бааллар. Холобур, былырыын 2-3 дьахтар ЭКО өҥөтүнэн туһанан оҕоломмут буоллаҕына, быйыл 4 ийэ кырачааннарга эмиэ ити ньыманан күн сирин көрдөрдө. Ол гынан баран, ЭКО-нан оҕолонор баҕалаахтар үксүлэрэ Санкт Петербурга, Москваҕа эбэтэр Кореяҕа бараллар. Ол түмүктэринэн көрдөххө, Санкт Петербург уонна Корея быраастарын үлэлэрэ ордук табыллар. Маннык процедураларга Булгуччулаах медицинскэй страховка бырагырааматынан барааччыларга ЭКО-ны туһаныы босхо.
Урут Дьокуускай куоракка обургу оҕолор киэһээҥи оскуолаҕа көһө-көһө оҕо төрөтөр буоллахтарына, билигин кинилэр ахсааннара аҕыйаата.
Арай, эр киһи уонна дьахтар мээнэ сылдьыһыытын түмүгэр үөскүүр сыстыганнаах ыарыыларга (ЗППП) эдэр ыччат олус элбэхтик хаптарар. Ол кэлин оҕо үөскүүрүн атахтыан сөп, “неразвивающаяся беременность” диэн буолаллар. Ыарыыга сыстан баран, кэмигэр суһаллык эмтэнэ охсубаттар, олохсутан кэбиһэллэр. Онтон кэргэн тахсан, оҕолонорго сананнахтарына, дьахтар доруобуйатыгар араас кыһалҕалар, боппуруостар үөскүүллэр. Ол иһин, иккистээн-үһүстээн оҕо куотар дьахталлары, биричиинэтин быһаартараары, генетиктэргэ чинчиттэрэ ыытабыт. Болдьоҕун иннинэ төрөөһүн төрүөтүнэн эмиэ сыстыганнаах инфекция буолуон сөп. Кэтээн көрдөххө, холобур, эдэр сылдьан гонореялаан баран ситэри эмтэммэтэх дьахталларга ити ыарыы содула бэл, сааһырбыттарын да кэннэ биллэр. Маткаларын турбалара сыстыһыахтарын (спайка), өттүк (тазобедренный) араас ыарыыта биллиэн сөп.
Оҕо үөскүүрүн эминэн тохтотор ньыма (медикаментозное прерывание) баар буолла. Урукку курдук оҕо түһэртэрэргэ кыһыйан ыраастаан буолбакка, оҕо кыра эрдэҕинэ эминэн суох оҥоһуллар. Ол гынан баран, сорох дьахталлар үөрэнэн хаалан дуу, түргэнин билэн дуу, сылга хаста да кэлээри гыналлар. Кинилэр үөскээбит оҕону ылан суох оҥорор улахан стресс буоларын умнуо суохтарын баҕарабыт.
Аны туран, ыччаттарбыт кыһыннары чап-чараастык таҥналларын, кроссовканан кыстыылларын көрө-истэ сылдьабыт. Кыһыннары чараастык таҥныы доруобуйаны айгыратар. Ону эдэрдэригэр оҕустаран өйдөөбөттөр, организмнарыгар тымныйыы содулларын олохсутан кэбиһэллэр. Хата, кытайдар халыҥ ыстаан, комбинезон атыылыыр буолан, абыраатылар диэн үөрэбит.
Төрүүр дьахталларбыт ортолоругар олох араас ыарахаттарыгар түбэспиттэр баар буолаллар. Кинилэри кытары психолог үлэлиир. Психолог оҕолорун түһэртэрэргэ санаммыт дьахталлары кытары эмиэ кэпсэтэр. Ол кэпсэтии кэнниттэн сорохтор син санааларын уларыталлар. Оҕо күүтэр кэмнэригэр аҕа буолуохтаах уол сүтэн хаалыыта эбэтэр кэргэнниилэр да арахсыылара баар буолар. Оччотугар оҕолонуохтаах дьахтар улаханнык айманар, ыксыыр, болдьоҕун иннинэ төрөөн кэбиһэр. Ол иһин, кинилэри эмиэ эрдэттэн психологка сырытыннарабыт.
Уопсайынан, кэнники сылларга биһиги поликлиникабыт көрдөрүүтүнэн быһаардахха, оҕо төрөөһүнэ аҕыйыыр. 1990 сылларга төрөөһүн аҕыйаҕа ол билигин биллэн эрэр. Ити кэмнэргэ төрөөбүттэр билигин бэйэлэрэ оҕо оҥорор, төрүүр саастара этэ буоллаҕа. Ол гынан баран, ахсааннара аҕыйаҕынан, билигин төрөөччү эмиэ аҕыйаҕын курдук статистика тахсан кэлэр.
Анна Семеновна ЕФРЕМОВА 1972 с. Саха сиринээҕи судаарыстыбаннай университет (СГУ) медицинскэй факультетын бүтэрбитэ. Үөрэҕи бүтэрбит эдэр исписэлииһи Таатта улууһугар анаабыттара. Тааттаҕа бастаан терапевт, онтон гинеколог бырааһынан үлэлээбитэ. 1974 с. бастакы сүһүөх специализацияҕа үөрэнэ ыыппыттара.
1975 сыллаахха кэргэнинээн Дьокуускайга көһөн кэлбиттэрэ. 2006 с. диэри куорат “Рабочай городок» оройуонун поликлиникатыгар үлэлээбитэ.
Дьокуускай куорат 1 №-дээх поликлиникатыгар 2006 с. кэлбитэ, 2008 сылтан – дьахталлары көрөр отделение сэбиэдиссийэ.
Үс оҕолоох, алта сиэннээх.
Надежда ЕГОРОВА, “Саха сирэ” edersaas.ru