Кинигэ – киэҥ билии аанын арыйар, киһи өйүн-санаатын сайыннарар уонна элбэх көлүөнэни ситимниир сүдү күүстээх. Ол да буоллар, билигин 21-с үйэҕэ иитэриниэт ситимэ, тэлэбиидэнньэ уонна даҕаны атын көр-нар арааһа баар буолан, ыччат кинигэни аахпат буолан иһэр диэн үгүс дьон бэлиэтиир. Оттон сорох дьон төттөрүтүн этэрин эмиэ истэбит.
Ол иһин, М.К. Аммосов аатынан Хотугулуу-Илиҥҥи федеральнай университет устудьуоннарыттан “сөбүлүүр суруйааччыҥ уонна кини ханнык айымньытын ордороҕун?” диэн ыйытыыга хоруйдуулларыгар көрдөстүбүт:
Сергей Никифоров, филологическай факультет бастакы кууруһун устудьуона:
— Федор Достоевскай “Преступление и наказание” арамаанын сөбүлүүр айымньыбынан ааҕабын. Тоҕо диэтэххэ, бу айымньы баай ис хоһоонноох уонна Достоевскай араас саҥа тиэрминнэри киллэрбитэ. Уопсайынан, кинигэлэрэ араас көлүөнэ ааҕааччыларыгар барыларыгар тиийимтиэтик өйдөнөр, ол иһин быһыылаах, ааҕарга олус интэриэһинэй.
Алина Григорьева, естественнэй наукалар институттарын бастакы кууруһун устудьуона:
— Мин сөбүлүүр суруйааччым Оливер Сакс диэн. Кини “Человек, который принял жену за шляпу” диэн кинигэтин умсугуйан туран аахпытым. Бу кинигэҕэ киһи уйулҕатын араас ыарыыларын туһунан олус интэриэһинэйдик суруйбутун уонна хас биирдии киһи итэҕэстээх даҕаны буоллар, ол кини уратыта буоларын дакаастыырын сөбүлээбитим. Ааҕаргытыгар сүбэлиибин.
Снежана Федорова, филологическай факультет бастакы кууруһун устудьуона:
— Мин нуучча аатырбыт суруйааччыта Федор Михайлович Достоевскай айымньыларын сэҥээрэбин. Олортон “Преступление и наказание” арамаанын чорботуом этэ. Мин уопсайынан, криминалистика тиэмэтин интэриэһиргиибин. Раскольников уобараһа айымньы тухары хайдах уларыйан иһэрин ааҕан истэҕим аайы олус кэрэхсээбитим. Тоҕо диэтэххэ, мин бастаан бу айымньыны Раскольников эмээхсини өлөрбүтүн туһунан кинигэ диэн истибитим. Онно сүрүн дьоруой киһи быһыытынан уларыйыа диэн санаабатаҕым даҕаны. Сөбүлээбит түгэним— айымньы түмүгэр Раскольников оҥорбут аньыытын-харатын билиниитэ.
Влад Спиров, филологическай факультет бастакы кууруһун устудьуона:
— Мин Александр Куприн “Поединок” уонна “Гранатовый браслет” айымньыларын ордоробун. Манна таптал ис хоһоонун, ураты күүһүн көрдөрөллөр. Бу иннинэ аахпыт атын айымньыларым бу тиэмэни ситэри арыйбатахтара. Онтон Куприн ити икки айымньытын ааҕан, улахан дуоһуйууну ылбытым.
Кристина Носова, психология институтун бастакы кууруһун устудьуона:
— Корнелия Функе “Чернильное сердце” кинигэлэрин сиэрийэтин 14 саастаахпар аахпытым, ол иннинэ киинэтин көрбүтүм. Мин фантастиканы наһаа сэҥээрэбин, ол иһин бу айымньыны умсугуйан туран аахпытым. Ааптар айымньы сүрүн ис хоһоонун олус үчүгэйдик ааҕааччыга арыйар. Ону таһынан, бу айымньы ааҕааччыга кинигэ суолтатын арыйар, кинигэҕэ хайдах сыһыаннаһыахха нааданый диэн өйдөтөр дии саныыбын.
Настя Слепцова, филологическай факультет бастакы кууруһун устудьуона:
— Мин уопсастыба уонна антиутопия туһунан кинигэлэри ааҕарбын ордоробун. Холобура, сөбүлүүр суруйааччым Курт Веннегут “Механическое пианино” кинигэтигэр тиэхиньиичэскэй прогресстан элбэх киһи үлэтэ суох хаалан, кимиэхэ да наадата суох буолбуттарын туһунан суруйар. Итинтэн сиэттэрэн, ааптар кэлэр кэмҥэ тугу оҥордоххо, дьон аймах дуоһуйууну ылыан сөбүй диэн толкуйга ааҕааччылары киллэрэр.
Саргылаана Щукина, Хотугулуу-Илиҥҥи норуоттар тылларын уонна култуураларын институтун бастакы кууруһун устудьуона:
— Мин сөбүлүүр суруйааччым – Василий Семенович Яковлев-Далан. Кини суруйан хаалларбыт “Дьикти саас” сэһэнин уон биирис кылааска үөрэнэ сылдьан аахпытым уонна наһаа астыммытым. Тоҕо диэтэххэ, кинигэ ис хоһооно – биһиги саастыы оҕолор олохторо учуутал көрүүтүнэн суруллубут. Мин оччолорго учуутал буолуохпун баҕарар этим уонна айымньыны ааҕан баран бэйэбэр түмүк оҥостубутум. Ону таһынан, бу айымньы биһиги төрөппүттэрбит эдэр эрдэҕинээҕи кэмнэрин көрдөрөр, ол иһин бу кинигэ көмөтүнэн биһиги дойдубут устуоруйатын билиэхпитин сөп дии саныыбын.
Александр Аргунов, инфраструктура технологияларын кэллиэһин үһүс кууруһун устудьуона:
— Мин ордук умсугуйан Михаил Булгаков айымньыларын аахпыппын өйдөөн хаалбыппын. Биир кинигэтигэр аата суох хоһоонноох, ону олус сөбүлүүбүн. Манна суруйааччы бэйэтин санаатын, иэйиитин, тугу толкуйдуурун тиэрдибит, ааҕарга олус кэрэхсэбиллээх.
Сайаана Никифорова, филологическай факультет бастакы кууруһун устудьуона:
— Мин сөбүлүүр суруйааччым Лев Николаевич Толстой буолар. Кини саамай биллэр “Война и мир” арамаанын сөбүлээн ааҕабын. Тоҕо диэтэххэ, бу айымньы үйэ тухары баар кыһалҕалары арыйан биэрэр. Холобура: олох уонна өлүү, дьиэ кэргэн, таптал, дьол, доҕордоһуу, сэрии уо.д.а. Ону таһынан, айымньыга элбэх дьоруойдаах, ону мин кинилэр уобарастарын ырытарбын сөбүлүүбүн.
Егор Егоров, историческай факультет үһүс кууруһун устудьуона:
— Мин сөбүлүүр айымньым – Федор Достоевскай “Преступление и наказание” арамаана. Бу айымньыга үтүө уонна мөкү охсуһуута улаханнык турар, киһини араас тиэмэҕэ толкуйдатар, араас санаалары ырытан көрөргө сөптөөх дии саныыбын. Ол таһынан, мин санаабар, хас биирдии киһи бу арамааҥҥа сөбүлүүр түгэнин булуон сөп.
Уйгулаана БОЧОНИНА,
ХИФУ суруналыыстыкаҕа салаатын бастакы кууруһун устудьуона.