Кулун тутар 7 күнүгэр Суорун Омоллоон аатынан Опера уонна балет тыйаатырыгар «Күммэр» диэн Виталий Очиров дьоро түһүлгэтэ буолан ааста. Бу күн икки кэнсиэр тухары дьон “лыык” курдук толору тоҕуоруһан, туох эрэ дьиктилээх түгэни күүтэн олордулар.
Кэнсиэр атыттартан уратытык таҥыллыбыт буолан биэрдэ. Таатта Харбалааҕыттан төрүттээх, сахалыы куттаах ырыаһыт Виталий Очиров дьоро түһүлгэтин олоҥхоттон саҕалаабыта. Онтон тойук, оһуохай, сыыйа дэгэрэҥ ырыалар толорулуннулар, ол аайы эрчим ылан, аныгылыы тэтимнээх «Күн киһим», «Айыыларым арчылааҥ», «Ыллыктар», «Мичилий-мичилий» уостан түспэт, норуот кутун туппут ырыаларынан көрөөччүлэрин олус дуоһутта, долгутта. Бу кэрэ иэйиилээх ырыаларга уйдаран, Виталий кэргэнэ кырачаан уолларын көтөҕөн сыанаҕа тахсыбытын көрөөччүлэр иһирэх, сырдык мичээринэн, ытыс таһыныытынан көрүстүлэр. Эдэр дьиэ кэргэн оҕолорун көтөҕөн, үс буолан аҕаларын ырыатыгар уйдаран, алгыстаах киэһэлэрин үүнээри турар кэрэ аҥардар бырааһынньыктарын көрсө бэлэх ууммуттара олус кэрэхсэбиллээх. Элбэх киһи ытыһын таһынарын быыһыгар, тэҥҥэ ыллаһа олордо.
Аны бииргэ төрөөбүт быраата Кеша Васильев тахсан, эмиэ кэрэ куоластааҕын иһитиннэрэн, ыллаата-туойда. Ырыаһыт уолаттар күн күбэй ийэлэрэ, СӨ култууратын туйгуна Светлана Очирова уолаттарын эҕэрдэлээн, сахалыы үнүстүрүмүөннэр тыыннаах дорҕооннорунан доҕуһуоллатан ыллаан дьиэрэппитэ истиэххэ олус кэрэ. Кэнсиэр былаһын тухары дохсун ытыс тыаһынан ньиргийэ олордо.
Дьон-сэргэ кутун туппут ырыалар, атыннык эттэххэ, «хит» буолбут толоруулар бу дьоро киэһэ алгыстаах, арчылаах долгуннара көрөөччү сүрэҕэр өргө диэри дириҥник иҥэн, бу уустук олоххо араас тургутуулары туоруурга кынат анньан, сахалыы сүрү көтөхпүттэригэр толору эрэнэбин.
Дьоро түһүлгэни култуура кэллиэһин дириэктэрэ, эрчимнээх, саҥалыы айар көрүүлэрдээх, кэскиллээх Захар Никитин дьоһун режиссуратынан үрдүк таһымнаахтык туруорбутун бэлиэтиир тоҕоостоох. Киниэхэ кынат буолан Алена Павлова салайааччылаах «Күн өркөн» үҥкүү бөлөҕө, 80-ча үҥкүүһүт оҕо биир тэҥҥэ үҥкүүлээн тэйдэ. Дьоро киэһэ саҕаланыаҕыттан бүтүөр диэри кэнсиэр тэтиминэн дьүөрэлии туттан-хаптан, таҥнан-симэнэн киэһэни олус киэргэттилэр. Маны сэргэ эмиэ кэллиэс уһуйааччыта (Виталийы үөрэппит-такайбыт) Мария Боппойонова дьарыктыыр «Эйгэ» сиэр-туом, алгыс бөлөҕө Сэргэ туруоруутун, көрөөччүлэргэ саала былаһын тухары ситиигэ салама баайтарыытын, сүктэр кыыс, араас сиэри-туому киллэрбиттэрэ сонун буолла. Хас биирдии көрөөччү алгыһынан баайбыт өҥнөөх кырадаһыннардаах саламата сыанаҕа төннөн, хас биирдии киһи алгыһынан илгийдэ.
Ити курдук олус иһирэх, сүрү көтөҕөр ырыаларынан сахатын дьонугар алгыстаах олоҕу арчылыыр Виталий Очиров бэйэтин барҕа махталын көрөөччүлэригэр, үөрэммит кыһатын дириэктэригэр Захар Никитиҥҥэ уонна кэллиэс преподавателларыгар эттэ. Кини бу орто дойдуга күндүттэн күндү дьонунан кэргэнэ, өр сыл кэтэһэн-кэтэһэн күн сирин көрдөрбүт уоллара уонна, биллэн турар, күн күбэй ийэтэ буолар.
Онон «Күммэр» диэн ааттаах дьоро түһүлгэ олус астыктык, сэргэхтик буолан ааста. Ол курдук, айылҕаттан айдарыылаах, сахалыы куттаах киһибит Виталий Очиров алгыстаах айан аартыгын тутан, Бүлүү бөлөх улуустарыгар гостуруоллуу аттанна.
Бэрдьигэстээххэ ситиһиилээхтик кэнсиэрдээн баран, сарсыҥҥытыгар кырдьаҕас Бүлүү куоракка толору саалаҕа кэнсиэрин ортото буолуута, таһырдьа кубулҕаттаах кулун тутар обургу добун буурҕаны түһэрбит. Кэнсиэртии турар саалатын иһигэр эмиэ аргыйан ааһыталаабыт. Ону кытары уоттара баран хаалбыт. Көрөөччүлэр төлөпүөннэрин фонаригын холбообуттар. Виталий ороһуйбакка эт куолаһынан олоҥхолоон, тойуктаан доллоһуппут, хоһоон аахпыт, айар үлэтин туһунан кэпсээн кэккэлэппит. Ол кэмҥэ кулууп үлэһиттэрэ Уйбаан Тулааһынабы булан аҕалбыттар. Дьэ, доҕоор байаан алыптаах, тыыннаах дорҕооно кэрэтик тыаһаан, саала иһин толорон кэбиспит. Өрүү улахан тыас-уус, уот-күөс, ньиргиэр курдук буолуо дуо, байаан тыаһа барахсан. Оттон Виталий микрофона суох эт куолаһынан ырыаларын биир биир көрөөччүлэр дохсун ытыстарын тыаһынан доҕуһуоллатан ыллаан, кылыһаҕа истээччилэр куттарын туппут.
Манна даҕатан эттэххэ, Уйбаан Тулааһынап «байаан профессора» буоларын дьиҥ-чахчы Бүлүүтүн дьонугар бигэргэтэн, улахан биһирэбили, хайҕабылы ылыан ылбыт. Кырдьаҕас Бүлүү куорат аны дирбиэнтэн сылайбыттыы, истиҥ тыыннаах муусукаҕа доҕуһуолламмыт ырыалары истэн, тыала намыраан, уолларыгар алгыстаах үтүө дьоро киэһэни анаабыта мээнэҕэ буолбатах. Ол Виталий Үрдүк Айыылартан ситимнээҕин туоһулуур. Кини ырыалара олоххо тапталы, дьулууру арчылыыллар, алгыыллар.
Соргу дугуй, сайдам Саха! Олоххо суолуҥ алгыстаах буоллун! Сахаҥ туһугар туруулас, инники хардыыҥ чиҥээн, олугуҥ улаатан истин!
“Саха сирэ” хаһыакка, edersaas.ru саайтка анаан
Василий ГОГОЛЕВ-УЙУЛҔАН.