Түбэҕэ — «Айан аргыстаах»

Ааптар:  Лидия Петрова
Бөлөххө киир:
«Арчы» дьиэтин «Чараҥ» уонна «Өрөгөй» ансаамбыллара соторутааҕыта Нам улууһун биир уһук нэһилиэгэр Түбэҕэ гостуруоллаан кэллибит.

Толору да састаабынан буолбатар, «Өрөгөйдөр» — 5 киһи, «Чараҥнар» — 11 буолан, син тэйиччи сытар нэһилиэккэ 3 таксинан, суол эриэ-дэхси буолан, ыллыы-туойа, бэрт сэргэхтик айаннаан тиийдибит. Хаһаайыттар көмүлүөк оһоҕу тигинэччи оттон, алтан сылабаарга чээй оргутан, киэҥ-куоҥ саха балаҕаныгар айхаллыы, үөрэ-көтө көрүстүлэр. Сандалыны тула олорон сыалаах убаһа этин, арыылаах алаадьыны, итии үүттээх чээйи иһэ-иһэ, билсистибит, сэһэргэстибит. Балаҕан эйэҕэс хаһаайката Александра Иннокентьевна Куприянова кэпсэтиини иилээтэ-саҕалаата.

Наҕылыччы, тото-хана аһаан баран, оскуола мусуойун көрө бардыбыт. Оскуола икки этээстээх сырдык, ыраас дьиэтигэр биһигини бибилэтиэкэр Марита Афанасьевна Сивцева истиҥ мичээринэн көрүстэ. Нэһилиэнньэ ахсаана аҕыйах буолан, оскуола малокомплектнай эбит. Ол эрээри, үлэ-хамнас тигинэччи барар, оҕолор үөрэххэ, успуорка ситиһиилэрэ киһини үөрдэр. Дириэктэр Евдокия Ивановна Шарина, бэрт ис-киирбэх сэбэрэлээх, үтүөкэн салайааччы буолара тута харахха быраҕыллар: оскуола ис тутулуттан, баай ис хоһоонуттан, уурбут-туппут курдук оҥоһуулааҕыттан.

Оскуола мусуойа олохтоохтор киэн туттар киһилэрин – Мария Егоровна Охлопкова аатын сугэр. Мария Егоровна букубаар хас да көрүҥүн оҥорон, киэҥ биһирэбили ылбыта. Оҕону үөрэтиигэ кини оҥорбут букубаарынан билиҥҥээҥҥэ диэри туһана сылдьаллара да ону туоһулуур.

Мусуой экспонаттарын ортотугар киһи болҕомтотун тардар былыргы туттар тэриллэри –атыыһыттар тимир ыйааһыннарын, чоҕунан ититиллэр өтүүгү, илии сэппэрээтэрин, церковнай оскуола саҕана туттуллубут латыынныы суруктаах кинигэлэри, тэтэрээттэри, сэбиэскэй саҕанааҕы паартаны, бөрүөлээх уруучуканы, чэрэниилэни, онтон да атыны кэрэхсии көрөҕүн. Ити барыта эдэр көлүөнэ ааспыт олоҕу билэ, сыаналыы улаатарыгар тирэх буолара саарбаҕа суох. Таарыччы оскуола кэбиниэттэрин, истиэндэлэрин көрөн, оскуола олоҕун, үлэтин астына билистибит, хаартыскаҕа да түстүбүт. Ансаамбылга үгүспүт эмиэ учууталлар, иитээччилэр буоламмыт, билэр эйгэбитигэр киирэн, ааспыты санаан-ахтан ыллыбыт.

Балаҕаммытыгар аны 16 чаастан нэһилиэк актыыбын кытары көрсүһүүнү былааннаабыттар. Төннөн кэлиибитигэр хайыы-үйэҕэ мустан олорор эбиттэр. Бэтэрээннэр уонна дьахталлар сэбиэттэрин бэрэссэдээтэлэ Марина Петровна Сивцева нэһилиэк устуоруйатын сиһилии кэпсээтэ. Ольга Семеновна Куприянова, Дария Петровна Попова ситэрэн- хоторон кэпсээтилэр. Онон Түбэҕэ олох күөстүү оргуйарын, туохха барытыгар олус көхтөөхтөрүн истэн астынныбыт. Ол да иһин Саха сиригэр биллиилээх дьонунан баай нэһилиэк эбит. Дыгын оонньуутун алта төгүллээх кыайыылааҕа, киэн туттар боотурбут  Николай Дьяконов, сахалартан бастакы географ Иван Петрович Пестряков, саха тэлэбиидэнньэтин биир бастыҥ диктора  Афанасий  Готовцев ааттарын киэн тутта ааттыыллар.

Биһиги ансаамбыллар тэриллиилэрин, айар үлэлэрин,  ситиһиилэрин, «Арчы» дьиэтин туһунан сиһилии кэпсээтибит. Омук дойдуларыгар сылдьан умнуллубат түгэннэри, араас көрүдьүөстээх да түбэлтэлэри кэпсээммит син сэргэхситтибит.

Салгыы, Дария Попова дириэктэрдээх Култуура киинигэр тиийэн, 18 ч. саҕаланыахтаах кэнсиэрбитигэр бэлэмнэннибит, олохтоохтор көмөлөрүнэн, Л. Петрова «Чараҥым суһума» фотобыыстапкатын ыйыыр түбүккэ түһүстүбүт…

Урукку кэмнэргэ тэҥнээтэххэ, билигин тэлэбииһэринэн, төлөпүөнүнэн информация элбэҕэ бэрт буолан, сорох сирдэргэ кулуупка ыытыллар тэрээһиннэргэ, кэнсиэртэргэ, ханна баҕарар нэһилиэнньэ кэлиитэ мөлтөөһүнэ кистэл буолбатах. Хата, биһиги дьолбутугар, Түбэ кулуубугар көрөөччү толору кэриэтэ кэлбитэ сүргэбитин көтөхтө.

Кэнсиэрбитин олохтоох мелодист  Аскалон Егоров алгыс тойугунан астыбыт. «Чараҥ» үҥкүүһүттэрин бөлөҕө «Саламалаах» үҥкүүнэн алгыһы ситэрэн биэрдэ. Көрөөччүлэрбит даҕаны бэрт сэргэх уонна көхтөөх буоланнар, нүөмэрдэр дохсун ытыс тыаһынан, «бис», «браво» хаһыынан доҕуһуолланнылар.

23 нүөмэрдээх «Айан аргыстаах» кэнсиэрпит биир тыынынан, эҕирийиэх түгэнэ ааста. Көрөөччүлэр биһирэбиллэрин «Өрөгөй» эр дьоннор, «Чараҥ» дьахталлар ансаамбылларын толоруулара, Иван Варламов «Дойдум дьоно», «Тус Хоту», Марианна Атласова «Дьол амтана», Иннокентий Варламов «Сайылык», Татьяна Константинова «Чуумпуга», Елизавета Касьянова «Сибэкки барахсан», о д.а. сольнай ырыалара ыллылар.

Кэнсиэр түмүгэр Аскалон Егоров сахалыы оһуохайы тардан кэбистэ. Олохтоох оһуохай этээччи Светлана  Атласова кинини салгыы этэн, түһүлгэни тэниттэ. Онтон баян барахсан алыптаах доҕуһуолунан, киэҥ-куоҥ саалаҕа вальстан саҕалаан, урукку үҥкүүлэри дуоһуйа үҥкүүлээн, этэргэ дылы, тириибит тэнийдэ.

Олохтоохтор бэркэ астынан, махтал тыллары этэн, эбиитин өссө муҥхаларыгар кэлэн кыттыыны ыларбытыгар ыҥырдылар. Маннык истиҥ көрсүһүүттэн биһиги эмиэ дууһалыын сынньанан, дуоһуйан, үөрэ-көтө айаҥҥа туруннубут.

Үтүө-мааны Түбэ ыалдьытымсах дьонугар-сэргэтигэр барҕа махталбытын этэбит. Түбэ түөлбэтэ чэчирии сайда туруохтун!

+1
0
+1
0
+1
0
+1
0
+1
0
+1
0
+1
0