Бу күннэргэ Тымныы Оҕуһун муоһун кылаана саамай кыларыйар кэмэ. Онон ордук тохсунньу 30-31 күннэригэр улаханнык тымныйыаҕа.
edersaas.ru
Норуот синоптига: «Тулуйуҥ. Тохсунньу икки бүтэһик күнэ — саамай тымныы кэм» диэн сэрэтэн туран, өрөспүүбүлүкэ үрдүнэн олунньу 1 күнүгэр диэри хайдах күн-дьыл туруоҕун сылыктаата.
Олунньу саҥатыгар тымныы арыый намырыаҕа. Үүнэр ый бастакы нэдиэлэтигэр хоту улуустарга -40-50 кыраадыс тымныы туруоҕа. Олунньу 7 күнүгэр диэри Бүлүү бөлөх улуустарга эмиэ -40-тан тахса кыраадыс тымныы туруо. Соҕуруулуу-арҕаа улуустарга түүн 40-тахса кыраадыс, күнүс -30-тан тахса кыраадыс буолуоҕа.
Тымныы полюһугар — Өймөкөөҥҥө олунньу саҥатыгар былытырыаҕа, 20-30 кыраадыс тымныйыаҕа.
Дьэ, онон тохсунньу бүтэһик саамай тымныы күннэрин — 30-31 чыыһылалары тулуйуохха наада. Онтон ыла намырыаҕа. Ол эрээри биир үчүгэйдээх: тохсунньу 30 күнэ — саҥа дьыаланы саҕалыырга, кэпсэтиини ыытарга саамай табыгастаах. Бу күн дьыалаҕыт-куолугут табыллыаҕа. Тохсунньу 28 күнүттэн 31 күнүгэр диэри Ый Күҥҥэ ордук чугаһыыр кэмэ. Сири кытта Ый тардыһыыта мөлтүүр. Бу кэмҥэ киһи ыйааһына чэпчээбит курдук буолар. Хаан баттааһына намтыыр. Киһи ис күүһэ мөлтүүр, кыраттан кыыһыра, «тырытта» сылдьар буолар. Онон бу күннэргэ бэйэҕит туруккутун харыстаныҥ. Кыраттан сылтаҕыран ньиэрбинэйдээмэҥ.
Бу кэмҥэ тугу гыныахха сөбүй:
— Дьарҕа буолбут ыарыыны эмтэниэххэ сөп;
— Иһи-үөһү ыраастаныы кэмэ (ордук суон оһоҕоһу);
— Аччыктааһын туһалыаҕа, ыраас ууну элбэхтэ иһиҥ;
— Сүһүөҕү эмтэнэргэ табыгастаах кэм;
— Мунньуллубут тууһу эттэн-хаантан таһаарыы;
— Эпэрээссийэни оҥотторорго, тииһи ылларарга табыгастаах кэм;
— Тымныы уунан куттан чэбдигирэргэ үчүгэй күн;
— Күүстээх паарга сылдьан, этиҥ сааһын ыраастаныы туһалаах;
— Бу кэмҥэ балыктааһын туох да көдьүүһү аҕалбат, балык туппат. Онон бириэмэҕитин халтайга ыытымаҥ.
Олунньу 12 күнүгэр Дьыл Оҕуһун бастакы муоһа түһэр. Олунньу 24 күнүгэр — иккис муоһа. Онон бу кэмтэн ыла сылыйан барыаҕа. Быйыл хоту да, киин да улуустарга кыһыҥҥы тымныы кэм эрдэ түмүктэниэҕэ.
Елена ПОТОЦКАЯ, «Саха сирэ» хаһыат, edersaas.ru
Хаартыска: интэриниэттэн