Ааспыт ыйга норуот синоптигынан биллэр Тарас Тарасов-Тускул Чурапчы улууһун Хайахсыт нэһилиэгин баһылыгынан талыллыбыта. Ол да буоллар, кини салгыы күнү-дьылы билгэлиэх буолан эрэннэрбитэ.
edersaas.ru
Ол эрэннэриитин толорон Тускул, үгэс быһыытынан, оптуорунньукка уонна бээтинсэҕэ күн-дьыл туругун Хайахсыттан быһа билиһиннэрэ олорор. Үгүс дьон Тускул араадьыйаҕа биэриитин истибэккэ хаалаллар. Ол да иһин маннык хоһоон батсаапка тарҕанар буоллаҕа (ааптара биллибэт).
Тааттаҕа хаар
Тоҕо эрэ халлааммыт
Тускул уолу суохтаата —
Түүнү быһа хаардаата.
Хайахсыты хааллардын,
Хайдах эмэ олоруо,
Хаары тута тохтоттун,
Харалдьыты халыттын,
Хааһы-куһу аҕаллын!
Хаһааҥҥа диэри маннык
Хаары-суолу кэһэбит?!
Тускулу
Туура
Тутан
Аҕалыҥ!
Аахтарыҥ!
Асыыпкатын
Көннөрдүн!
17.04. 2019
Бу күннэргэ өрөспүүбүлүкэ бары улуустарыгар лаппа тымныйан турар. Тускул бэлиэтииринэн, былырыын баччаҕа түүн -8 , күнүһүн -5 кыраадыс тымныы эбит. Онон былырыыҥҥы сааскы кэм хатыланар.
Хаһан сылыйыай?
Тускул хаһааҥҥыттан сылаас күннэр саҕаланалларын туһунан бу курдук билиһиннэрэр: «Муус устар ыйга өссө биир нэдиэлэ тымныйыаҕа. Күнүс кыратык сылыйа-сылыйа, түүн күүскэ тымныйыаҕа. Өрөбүлтэн, муус устар 21 күнүттэн 3-4 кыраадыска диэри сылыйан, ириэрии саҕаланыаҕа. Онтон муус устар 27-28 күннэриттэн күүскэ ириэриэҕэ.
Бүлүү бөлөх улуустарга тымныы күн-дьыл турар. Манна муус устар 27-28 күннэртэн сылыйан барыаҕа.
Өлүөхүмэ, Ленскэй улуустарыгар күнүс -5 кыраадыска тиийэ тымныйан турар. Бу өрөбүллэртэн бу эҥэр сылыйаҕа.
Кэбээйи уонна Эдьигээн улуустарыгар олус тымныйан ылла. Бу улуустарга муус устар 24 күнүттэн арыый сылыйыаҕа.
Өймөкөөҥҥө бу күннэргэ хаар, тыал бөҕө. Түүн манна сүүрбэттэн тахса кыраадыс тымныы. Сэрэдэттэн саҕалаан, күнүс -5 уонна -3 кыраадыс буолан, арыый да сылыйыаҕа. Ол эрээри манна муус устар 25-27 күннэригэр улаханнык тымныйыаҕа.
Дьааҥыга тымныы халлаан турар. Муус устар 22 күнүттэн күнүс -5 кыраадыс буолан, сылыйан барыаҕа.
Индигиир улуустарыгар бу күннэргэ тымныы күн-дьыл турар. Манна муус устар 20 күнүттэн сылыйыаҕа. Анаабыр уонна Өлөөн улуустарыгар олох тымныы турар: күнүс 10 кыраадыс тымныы, түүн — 25 кыраадыска тиийэ тымныы. Муус устар 27 күнүттэн сылыйыаҕа. Манна бу күн улахан тыал түһүөҕэ. Бу күннэргэ Тиксиигэ күнүс — 15, түүн — 25 кыраадыс тымныйан турар. Булуҥҥа, эмиэ атын улуустарга курдук, муус устар 27-28 күннэриттэн сылыйыаҕа.
Тускул оптуорунньукка муус устар 17 күнүгэр күүстээх тыал түһүө диэбитэ, кырдьык, сэрэдэ күн киин куоракка тыалырда аҕай.
— Муус устар 12 күнүттэн 19 күнүгэр диэри Ый бастакы чиэппэрэ үүнэр күннэрэ. Бу кэмҥэ Сиргэ Ый дьайыыта ордук улаатар. Күн сардаҥата элбэх буолан ыарыы, дьаҥ элбиир, араас быһылаан тахсыан сөп. Онон суолга сэрэхтээх буолуҥ. Муус устар 19 күнүгэр Ыйга куһаҕан күн. Онон ыраах айаннаамаҥ, — диэн Тускул сүбэлиир.
Елена ПОТОЦКАЯ, «Саха сирэ» хаһыат, edersaas.ru
Хаартыскаҕа Мария Васильева түһэриитэ.