Бу күннэргэ өрөспүүбүлүкэ улуустарыгар барытыгар тымныйда, ардаата уонна сорох оройуоннарга хаардаата.
edersaas.ru
Онон сибээстээн Тускул сүбэтин ылынан, үгүс оҕуруотчут эрдэттэн дьаһанан, үүнээйилэрин тымныыттан өрүһүйдэ. Норуот синоптига бэлиэтииринэн, үгүс дьон «тымныы» эрэ диэни иһиттэхтэринэ үүнээйилэрин харыстыы сатыыллар. Дьиҥэр, Саха сирин усулуобуйатыгар +4 кыраадыстан намыһах буолла даҕаны, үүнээйи тоҥон, үлүйбүтүнэн барар эбит.
«Үгүс дьон соҕуруу дойдулардыы «минус» диэни иһиттэхтэринэ эрэ, үүнээйилэригэ болҕомто уураллар. Онон + 4 кыраадыһы оҕуруотчуттар өйдөрүгэр хатыыллара наада. Ол эбэтэр кыраадыс бу сыыппараны көрдөрдө да, эһиги үүнээйигитин сабыахтааххыт, харыстыахтааххыт», — диэн сэрэтэн туран, Тускул быйылгы сайыны маннык «тойонноото»:
— Быйылгы сайын кубулҕаттаах буолуоҕа — субу-субу эмискэ сылыйыаҕа, эмискэ тымныйыаҕа. Ол курдук, аҕыйах хонуктааҕыта үгүс улууска +30 кыраадыска тиийэ куйаара сылдьыбыт буоллаҕына, бээтинсэттэн ыла бу өрөбүллэргэ күнүс +8, түүн +2 кыраадыска тиийэн, олус тымныы, күһүҥҥүлүү халлаан турда. Сорох улууска хаардаата.
Кэлэр нэдиэлэҕэ киин улуустарга сэрэдэттэн ыла сылыйбытынан барыаҕа. Ол эбэтэр түүн +14, күнүс +18 кыраадыс сылыйыаҕа. Ол эрээри сэрэниэххэ наада: бэс ыйын 3-4 күннэригэр эмиэ «сөрүүкээн» ылыаҕа. Арай субуотаттан, бэс ыйын 6 күнүттэн, сайыҥҥылыы куйаас күннэр кэлиэхтэрэ.
Этэн аһарбытым курдук, быйылгы сайын олус кубулҕаттаах буолуоҕа. Ол эбэтэр эмискэ баҕайы улахан тыал, буурҕа кэлэн түһүөҕэ. Онон чааһынай дьиэлээх, улахан тэпилииссэлэрдээх дьон сэрэниэххитин наада.
Кэлин улахан тыал үгүс дьиэ кырыыһатын көтүтэр буолла. Онон улахан тыалга, буурҕаҕа сэрэниҥ, кыра оҕону мээнэ таһырдьа таһаарымаҥ. Саһааҥҥытын, кырыыһаҕытын, тутууларгытын эрдэттэн бөҕөргөтө сылдьыҥ. Эмискэ баҕайы хойуу тобурах түһүөҕэ, эмискэ баҕайы чаҕылҕаннаах этиҥнээх хойуу ардах кэлэн түһүөҕэ. Урукку дьылларга оннук көстүү суох эбит буоллаҕына, быйыл халлаан туруга — ураты. Онон куйаас күннэр үүннэхтэринэ, үүнээйигит сабыытын ыраатыннарымаҥ, чугас ууруна сылдьыҥ. +4 кыраадыс буолар сибикитин биллигит да, бүрүйэр курдук оҥостуҥ.
Бэс ыйа кураан буолуоҕа. Ордук киин улуустарга кураанныаҕа. Өрүс уонна үрэх эҥэргэ чугас улуустарга улахан куттал суох. Кураан дьыллар саҕаланнылар диэххэ сөп. Ол 2025 сылга диэри барыаҕа.
От ыйа урукку курдук +30-тан тахса кыраадыс куйаарыа суоҕа. Онон сөтүө кэмэ олох аҕыйах буолуоҕа. От үүнүүтэ кураайы сирдэргэ мөлтөх соҕус буолуоҕа. Онтон үрэхтээх, күөллээх сирдэргэ — үчүгэй.
Атырдьах ыйа сөбүгэр күннээх уонна ардахтаах, дьиҥнээх саныыр-ахтар сайыммыт күнэ-дьыла туруоҕа. Сир аһын үүнүүтэ кураан сирдэргэ кэмчи, сииктээх сирдэринэн үчүгэй буолуоҕа.
«Тоҕо сайыммыт маннык ураты буолуоҕай?» диэн үгүс киһи муодаргыыра чахчы. Урукку дьылларга күҥҥэ олус элбэх эстии буолан, итиини-сөрүүнү тэҥнээн биэрэр курдук этэ. Быйыл сайын күҥҥэ эстии олох суох. Ону тэҥэ, Европа диэки эмискэ тымныйан эрэр. Уопсайынан, 2020 сылтан саҕалаан, 2025 сылга диэри күүскэ тымныйыахтаах. Оттон тымныыларынан аатырар хотугу улуустарбытыгар — Өймөкөөҥҥө уонна Дьааҥыга, төттөрүтүн, сайыннара олус куйаас буолуоҕа.
Елена ПОТОЦКАЯ, «Саха сирэ» хаһыат, edersaas.ru
Хаартыска: интэриниэттэн, социальнай ситимнэртэн