Куорат киинигэр баар дьиэни тоҕо киһи кута-сүрэ тохтообот сиригэр кубулуттулар?
Дьокуускай куорат олохтооҕо Геннадий Согдоев «Губинскай ОДьКХ» салайар хампаанньатыгар хаста да сурук суруйа, төлөпүөннэһэ, хонтуораларыгар тиийэ сылдьан кэпсэтэ, киһилии көрдөһө сатаан баран туох да туһа тахсыбакка, муҥур уһугар ыксаан, көмө көрдөөн эрэдээксийэҕэ кэлэ сылдьыбыта. Кини куорат килбэйэр киинигэр, Орджоникидзе болуоссатын кэннигэр уруккута сибээс үлэһиттэрин уопсайдарыгар, Ленин проспегын 6 №-дээх дьиэтигэр олорор.
edersaas.ru
Манна өрөмүөн оҥоһуллубатаҕа ырааппыт, көрүдүөр түннүгэ, аана тоҕо охсуллан, аһаҕас оҥойон турар, дьиэ эркинин былыргы кырааската хоҥнон, ол-бу араас марай, дьабах, ааҥҥа домофон суох буолан, ускул-тэскил сылдьар дьон киирэн хонон, көҕүрэттэн ааһар сирдэригэр кубулуйбут. Таһырдьаттан киирдэххэ, сыта-сымара амырыын, аны канализация харан хаалан үлэлиир-үлэлээбэт, көрүдүөргэ баар уопсай тахсан киирэр сир хомуллубакка таһынан туолан, муостаҕа халыйа сытар.
Полицияны күҥҥэ хаста да ыҥыраллар
Аны бу саас хонуктарыгар кэлбит ускул-тэскил сылдьар дьон көрүдүөргэ быраҕыллыбыт бөҕү уоттааннар, төрдүс этээс истиэнэтэ бүтүннүү харааран турар. Бу аадырыска күҥҥэ хаста даҕаны полицияны ыҥыраллар, участковайдарын кытта чугас аймахтарын курдук күннэтэ билсэ турар этилэр даҕаны, киһилэрэ биэнсийэҕэ барбыт. Онтон хомойоллор, аны хайдах киһи кэлиэ биллибэт, кинилэр кыһалҕаларын ылыныа эрэ суох диэн долгуйаллар. Олохтоохтор полицияҕа эрэ буолбакка, Судаарыстыбаннай тутуу уонна дьиэ-уот надзорун салаатыгар эмиэ сурук суруйа сатаабыттара да, туһа суох. Ким да өрөмүөн оҥоруон, өрө тардыан баҕарбат. Илиилэринэн эрэ сапсыйаллар.
Дьиҥэр, манна испэт-аһаабат, саатар кырдьар сааспытыгар куоракка толору хааччыллыылаах дьиэҕэ олоруохпут диэн көһөн кэлбит дьон, эдэр ыаллар эмиэ бааллар. Кинилэр «Губинскай ОДьКХ» өрөмүөн оҥорорун, хомунаалынай төлөбүргэ киирэ сылдьар дьиэ көрүдүөрүн хомуйуу, сууйуу оҥоһулларын туруорса сатаабыттара быданнаата. Биһиги хаһыаппытыгар «Куорат киинин трущобата» диэн дьон манна хайдах усулуобуйаҕа олорорун туһунан 2016 сыллаахха Ульяна Захарова суруйан турар. Ол ыстатыйаны уопсай көрүдүөрүгэр ыйаан тураллар.
1976 сыллаахха тутуллубут сибээс үлэһиттэрин уопсайын «Арассыыйа Почтата” 2006 сыллаахха Дьокуускай куорат бас билиитигэр биэрбитэ. 5 этээстээх блочнай дьиэ 175 хостоох, онтон улахан аҥаара чааһынай бас билиигэ көспүт уонна үгүстэр куортамныыллар. Онон быстах олорор дьон бэрээдэккэ наадыйбаттар, ырааска тардыспаттар.
Хомунаалынай өҥөҕө 4,5 мөлүйүөн иэстээхтэр
«Губинскай ОДьКХ» генеральнай дириэктэрин солбуйааччы Александр Ноев, Ленин проспегын 6 №-дээх дьиэтэ куорат килбэйэр киинигэр тоҕо киһи кута-сүрэ тохтообот сиригэр кубулуйбутун бу курдук быһаарар:
— Өрөмүөн оҥоруохпутун бу дьиэҕэ көрүллэр үп-харчы суох. 2019 сыл саҥатыгар олохтоохтор хомунаалынай өҥөҕө 8 ый тухары мунньуллубут иэстэрэ 4,5 мөлүйүөнтэн тахса. Дьиэҕэ сылааһы, ууну биэрээччилэргэ улахан иэстээхтэрин үрдүнэн саахал таҕыстаҕына, ону туоратарга булгуччулаах үлэни оҥоробут. Алта ыйтан ордук иэстэрин төлөөбөтөхтөрүнэ, Салайар хампаанньа дуогабары биир өттүттэн көтүрэр бырааптаах. Дьиҥэр, санитарнай туочука 20-25 миэтэрэлээх сиргэ баар эрээри, олохтоохтор бөхтөрүн түбэһиэх подъезка быраҕаллар, бэйэлэрэ киртитэллэр, чанчарыктык сыһыаннаһаллар.
Дьокуускай куорат дьаһалтата дьиэни-уоту көрөргө олохтообут тарыыбын быһыытынан, кирилиэс былаһааккатын биир кв. миэтэрэтин хомуйарга 3,26 солкуобай көрүллэр. Уопсай көрүдүөр онно киирбэт. СӨ Судаарыстыбаннай тутуутун уонна дьиэ-уот надзорун управлениета 2017 сыллаахха бэс ыйын 30 күнүгэр кэлэ сылдьан, дьиэ туругун бэрэбиэркэлээн, 08-01-940-17-Л №-дээх докумуон оҥорбута. Онно ыйылларынан, көрүдүөрү хомуйуу, сууйуу туһунан дуогабарга уларытыы киллэрэргэ хоһу бас билээччилэр уопсай мунньах ыытыахтаахтар.
РФ Дьиэҕэ-уокка кодексатын 158 ыстатыйатыгар олоҕуран, элбэх кыбартыыралаах дьиэ өрөмүөнүн, ол ороскуотун дьиэни бас билээччилэр бэйэлэрэ уйунуохтаахтар, ол бэрээдэгин уопсай мунньахха дьүүллэһиэхтээхтэр. Хомунаалынай өҥөҕө быһыллыбыт муниципальнай тарыып өрөмүөн оҥорорго эппиэттэспэт.
Хапытаалынай өрөмүөн пуондатын саайтыгар киирэн көрдөххө, бу дьиэ 2021-2030 сылларга уочаракка турар.
Ырааска тардыһар, киһи кута-сүрэ тохтуур дьиэтигэр олоруон баҕалаах биирдиилээн кырдьаҕас дьон биэс этээһи тилийэ сүүрэ сылдьан 175 хоһу кэрийэн, улахан аҥаардарын мунньахха түмэ тардан, илии баттатар кыахтара суох. Бэйэлэрэ даҕаны нэһииччэ кирилиэстэн тутуһан түһэр-тахсар дьон, кыһалҕаларын хаһыат нөҥүө кэпсииллэр.
Геннадий Согдоев, Өлүөхүмэттэн төрүттээх: — Бу дьиэҕэ 2012 сылтан олоробун, подъезд иһэ алдьаммытын-кээһэммитин ким да оҥорбот. «Губинскай ОДьКХ» дуогабар быһыытынан, кирилиэһи хомуйуохтаах, сууйуохтаах этэ да, ол кыаллыбат. Үөһээ этээскэ ускул-тэскил сылдьар дьон кыстаабыттара, онтон ыам ыйыгар баһаар буолбута. Оттон өрөмүөн оҥорорго олохтоохтор 50 уонна 1% сөбүлэҥнэрэ наада диэн ирдииллэр, онон куоһурданан, туох да үлэни ыыппаттар. Манна үгүс дьон куортамнаан олороллор, ол иһин хаһаайыннарын булар уустук. Ким да өрө тардыбат дьиэтигэр дьон да санаата түһэн, иһэн-аһаан бараллар, көрбүккүт курдук, киһи кута тохтообот сирэ.
Татьяна Николаева, Бүлүүттэн төрүттээх:
— Буостаҕа операторынан үлэлии кэлиэхпиттэн, 1991 сылтан олоробун. Урут манна вахтер баарын саҕана, кэм бэрээдэги көрөр этилэр. Билигин уулуссаттан ким баҕарар киирэр-тахсар сирэ, ыһыллан-тоҕуллан, сантехниката алдьанан бүттэ. Куруук олорор олохтоох дьон биллэ аҕыйаатылар. Иккис этээскэ иһэр-аһыыр дьон мустан, сыттара-сымардара иҥэн хаалбыт, бөхтөрүн хомуйбаттар. Тус бэйэм хомунаалынай өҥө, хапытаалынай өрөмүөн төлөбүрүн хойутаппакка төлөөн иһэбин даҕаны, туох да үлэ ыытыллыбат, онон харчыбын төттөрү көрдүөхпүн баҕарабын. Былырыын көрүдүөргэ линолеуму, ааннары уларытарга «Губинскай ОДьКХ» син турунан испитэ эрээри, бу дьиэ 5 мөлүйүөн кэриҥэ иэстээх, онон смета оҥорон баран, харчы суох диэбиттэрэ.
Розалия Федорова, Ньурбаттан төрүттээх: — Улуустан көһөн кэлбиппит үһүс сылыгар барда уонна күн аайы полиция кэлэр айдааннаах ыаллартан эрэйи көрдүбүт. Саатар көрүдүөр муннугун аайы бөхтөрүн уураллар, ааны тоҕута тэбиэлииллэр, алдьаталлар. Бу дьиэ кыһалҕатыгар ким да наадыйбат. Биһиги хоспут иһигэр душтаахпыт, вентиляция суох буолан, ол сиигирэн, көмүрүө тахсан, түннүк инчэйэр, мууһурар уонна тоҕута ыстанар. Былырыын биир түннүгү оҥорторбуппут, быйыл туох буолара биллибэт.
Светлана Степанова, Өлүөхүмэ:
—Подъеһы ким да хомуйбат, саас батарея тоҕо баран, уу тэстэ сылдьыбыта, бөх ыһылла сытар, ким да наадыйбат. Сантехниктары киһи сатаан ыҥырбат, харчыга эрэ кэлэллэр. Сыл ахсын хомунаалынай төлөбүр үрдээн иһэр, биһиги кэмигэр төлүү олоробут эрээри, дьиэ ис эркинэ тупсуон оннугар таҥнары түһэн иһэр. Аныгы сайдыылаах олоххо киһи маннык усулуобуйаҕа олороруттан кыбыстар. Канализация үлэлээбэтэҕэ ыйтан орто, биэдэрэлээх уунан кутабыт.
Түмүк
Саатар боростуой өрөмүөн да оҥорорго үп-харчы суоҕунан сибээстээн, «Губинскай ОДьКХ» көлбөрүтүнэн кэбиһэр уонна Ленин проспегын 6 №-дээх дьиэтигэр олорор дьон 4,5 мөлүйүөн иэстээхтэр, ону ааһан чанчарыктар диэн бэйэлэрин буруйдуур. Ол эрэн, хомунаалынай өҥө уонна хапытаалынай өрөмүөн төлөбүрүн ый ахсын хойутаппакка төлүүр, куоракка үчүгэй олоҕу көрдөөн улуустан киирбит дьон туох буруйдаах буолуохтарай? Кинилэр үлэлиир саастарын ааспыт, кыра биэнсийэлэригэр олорор дьон ипотека ылан саҥа дьиэҕэ көһөр кыахтара суох. Хайыахтарай, ускул-тэскил сылдьар дьон мустар, көрүдүөр уһугар хонор дьиэлэригэр олороллоругар эрэ тиийэллэр. Хаһыат нөҥүө туруорса сатыыллар даҕаны, ону ким эмит истэр, ылынар баара дуу?
Марианна Тыртыкова, «Саха сирэ», edersaas.ru