Арассыыйаҕа тууһу оҥорон таһаарар биир бастыҥ тэрилтэҕэ саха уола салайар дуоһунаска үлэлиирин туһунан истэн, кинини кытта кэпсэтэргэ, ааҕааччыларбытыгар билиһиннэрэргэ сананным. 26 саастаах Владимир Афанасьев Иркутскайга баар “Руссоль” тэрилтэ сүрүн инженеринэн үлэлиир.
Хас эмит мөлүйүөнүнэн туонна тууһу хостуур саппаастаах “Руссоль” ХЭУо Илецкэй, Баскунчакскай уонна Усольскай тууһу хостуур сирдэрдээх. Билигин атыыга хамаҕатык барар, бары аска кутар “ЭКСТРА” тууспут бу тэрилтэҕэ оҥоһуллар.
Үлэтин туһунан, ханна үөрэммитин, тус санааларын туһунан Владимирдыын кэпсэттибит:
— Мин Майаҕа төрөөбүтүм, оҕо эрдэхпинэ дьоммунуун Дьокуускайга көһөн кэлбитим. 10-с №-дээх оскуоланы бүтэрбитим. Үөрэнэ сылдьан интэриэһиргиир эрэ уруоктарбар кыһалларым. Ол да буоллар, оскуолабын үһэ суох бүтэрбитим. Физика олимпиадатын түмүгүнэн Москватааҕы ыстаал уонна уһаарыы институтугар киирбитим. Физико-математическай факультекка үөрэнэ сылдьаммын, учуонай буолуохпун баҕарбат эбиппин диэн өйдөөн, толкуйга түспүтүм.
ИДЭНИ ТАЛЫЫ, ҮӨРЭХ
— Бу идэни таларга хайдах быһаарыммыккыный?
— Саха сиригэр ханнык идэлэр наадаларын, туһалаах буолуохтарын туһунан толкуйдаабытым. Алмаас, көмүс хостооһунун кытта сибээстээх идэни баһылыахтаах эбиппин диэн санааҕа кэлбитим. Онон, аны сиртэн хостонор баайы үөрэтэр хаапыдыраҕа үөрэнэ көспүтүм. Бу манна сир баайын туһунан билиим кэҥээбитэ, сүрүн бириинсиптэрин билбитим. Оттон сир баайын хостооһунун үлэтин быраактыкаҕа, үлэлээн көрдөххүнэ эрэ билэҕин.
“АЛРОСА”-ТТАН –“РУССОЛЬГА”
— Үөрэҕиҥ кэнниттэн хайдах үлэ булбуккунуй? Туох ыарахаттары көрсүбүккүнүй?
— Өссө устудьуоннуу сылдьаммын, идэбинэн үлэлээн саҕалаабытым. Хаапыдыраҕа исписэлиистээбитим, сэбиэдиссэйим Казахстаннааҕы алтан уонна цинк собуотугар аналлаах чинчийэр үлэтигэр көмөлөспүтүм. Дипломмун көмүскээн баран, “АЛРОСА” Удачнайдааҕы хайаны байытар кэмбинээтигэр алмаас хостооһунугар үлэбин саҕалаабытым. Онно бастаан грохотовщик этим. Үксүн күрдьэҕинэн үлэлээбитим. Ыарахан, этэргэ дылы, кирдээх үлэ. Смена бүтүүтэ таҥаһым биир даҕаны бүттэлээх сирэ суох буолуор диэри киртийэрэ. Онно икки сыл смена маастарынан уонна фабрикаҕа старшай технологынан үлэлээбитим.
— Оттон “Руссоль” тэрилтэҕэ хайдах кэлэн хааллыҥ? Үлэҥ сүнньүн билиһиннэр эрэ.
— “АЛРОСА”-ттан иккис үрдүк үөрэхпэр туттарсаарыбын, тохтообутум. Ол эрээри, кэккэ мэһэйдэр үөскээннэр, аны Нерюнгригэ кыһыл көмүс хостооһунугар үлэлии барбытым. Артыалга сүрүн технологынан үлэлээбитим. Дьыл кэминэн үлэ этэ, түптээн биир сиргэ үлэлиир санааттан, “Руссоль” саайтыгар анкета толорон ыыппытым. Эрийбиттэрэ, хас даҕаны кэпсэтиини ааһаммын, Иркутскай уобалаһыгар көһөргө быһаарыммытым. Билигин бу тэрилтэҕэ сүрүн инженеринэн үлэлиибин. Туһанааччыларга бородууксуйабыт сөп ахсааннаах тахсарын, үлэҕэ куттал тахсыбатын хонтуруоллуубун, бырайыактары салайабын, тэрилтэбит оҥорон таһаарыытыгар саҥаны киллэриинэн дьарыктанабын. Маны кытта, бэдэрээтчиттэри, былаас уорганнарын кытта үлэни эмиэ салайабын. Үлэ хаамыыта, оҥорон таһаарыы тохтоло суох үлэлиирэ – сүрүн соругум.
ЫЧЧАККА СҮБЭ
— Эн идэҕин баһылыан баҕарар ыччакка тугу сүбэлиэҥ этэй?
— Бу идэ – бырамыысыланнас үлэтэ, ол аата, ыарахан буолуо диэни өйдүөххэ наада. Биир сиргэ олордоххуна, тугу эрэ кэтэстэххинэ, барыта табыллар диэн буолбатах. Тута салайааччы буолуом диэн эмиэ сыыһа санаа. Бастаан хара үлэҕэ бэйэҕин үлэһит, киһи быһыытынан көрдөрүөххүн наада. Оттон дуоһунаһыҥ үрдүүр түбэлтэтигэр, тэрилтэ үлэтин хонтуруоллуур, дьон олоҕун, доруобуйатын туһугар эппиэтинэһи сүгэр эмиэ тустаахха ыарахан. Онон, “барыта бэйэтэ табыллан хаалыаҕа” дии саныыр, түүннэри-күннэри сатаан үлэлиэм суоҕа, бырааһынньыктарга, өрөбүллэргэ үлэни умна, дуоһуйа сынньаныам дии саныыр дьоҥҥо сөбө суох.
КЭМПЭНДЭЭЙИ ТУУҺА
— Билигин үлэлии сылдьар киһи көрүүгүнэн, Саха сиригэр туус бырамыысыланнаһын күүскэ сайыннарар наада дуо?
— Хайаатар даҕаны наада, ол эрээри бородууксуйа ахсааныгар уонна барыһыгар ыйытыы туруон сөп. Кэмпэндээйитээҕи туустаах сир нэһилиэнньэни сөптөөх тууһунан хааччыйар буоллаҕына, күүстээх үлэ барара наада. Оттон сатаан хааччыйбат буоллаҕына, аны ночоокко тэбиллиэн сөп дии саныыбын.
САХА СИРЭ УОННА БЫРАМЫЫСЫЛАННАС
— Саха сиригэр төннөр, дойдугар үлэлиир былааннааххын дуо?
— Былааннаахпын. Ханна, хайдах быһыылаах үлэлиэхпин сөбүн быһаарына иликпин. Саха сиригэр күрэстэһии уонна каадыр хамсааһына уустуктардаах. Логистика, сыана, инфраструктура өттүн эмиэ көрөбүн.
— Биһиэхэ сахалар бырамыысыланнаска сыстыбаттар, сатаан үлэлээбэттэр диэн олоҕурбут өйдөбүл баар. Маны туох дии саныыгын?
— “Хотугу Синергия” форумҥа кытта да, Москваҕа үөрэнэ да сылдьаммын, олус элбэх эдэр талааннаах саха ыччатын кытта алтыспытым. Ол эрээри, кэккэ төрүөттэринэн киин куораттарга үөрэммит оҕолор сорохторо дойдуларыгар төннүбэттэр, идэлэринэн үлэлээбэттэр, оттон атыттар кыахтарын сатаан туһамматтар, онтон атын, үлэлээн бөҕө буоллаҕа дии саныыбын.
Айтана Аммосова, «Саха сирэ» хаһыат, edersaas.ru
Хаартыскалар — дьоруой тус архыыбыттан уонна СИА.