Дьокуускайга «Саха сирин норуоттарын ассамблеята» уопсастыбаннай хамсааһын 25 сылынан, сэтинньи 1-4 күннэригэр, эрэгийиэннэр икки ардыларынааҕы пуорум буолаары турар. Бу тэрээһини көрсө бүгүн пресс-кэмпириэнсийэ буолла.
Суруналыыстары кытары көрсүһүүгэ А.Е.Кулаковскай аатынан норуоттар доҕордоһууларын дьиэтин дириэктэрэ Яна Викторовна Игнатьева, Дьокуускайга кэриэйдэр ассоциацияларын бэрэссэдээтэлэ Вера Гивеновна Шамаева, СӨ норуоттарын ассамблеятын Томпотооҕу салаатын бэрэссэдээтэлэ Анюта Ивановна Сотрудникова, «СӨ нуучча общината» уопсастыбаннай тэрилтэ бэрэссэдээтэлэ Александр Григорьевич Подголов, Москваттан «Время БЫТЬ» бырайыагы салайар, киһи ис кыаҕын арыйарга көмөлөһөр эйгэ эспиэрэ Анна Викторовна Вахрунова кытыннылар.
Яна Игнатьева мустубут суруналыыстарга далааһыннаах тэрээһин туһунан сырдатта. Пуорум Саха сирин норуоттарын ассамблеятын 25 сылынан, үлэни-хамнаһы түмэн көрдөрүү, үөрүйэҕи атастаһыы быһыытынан ыытылларын бэлиэтээтэ. Маныаха өрөспүүбүлүкэ 14 улууһугар тахсыылаахтык үлэлиир 70-тан тахса национальнай-култуурунай түмсүүлэр бары кэлэллэрэ этилиннэ.
— Тэрээһин төрдүс төгүлүн ыытыллар улахан этнографическай диктантан саҕаланыа. Өрөспүүбүлүкэҕэ 350 сиринэн ыытыллыа. Тэрээһин бастакы күнүн киэһээ «ЭтноКраса» диэн куонкурус өрөспүүбүлүкэҕэ иккис төгүлүн ыытыллыа. Манна национальнай түмсүүлэртэн уопсайа 14 кыыс кыттара быһаарылынна. Сэтинньи 2 күнүгэр «Единение народов—путь к процветанию России» эрэгийиэннэр икки ардыларынааҕы пуорум үөрүүлээх арыллыыта буолуоҕа. Пуорумҥа 200-тэн тахса киһи кыттыаҕа. Тэрээһин түһүлгэтигэр уопсастыбаннай тэрилтэлэр, улуустартан түмсүүлэр түмсэллэр. Москубаттан, Хабаровскайтан, Петропавловскай-Камчатскайтан, Алтайтан, Казахстантан эспиэрдэр, ыалдьыттар кэлэн үлэни-хамнаһы билсиэхтэрэ. «Содружество. Народный стиль» диэн улахан быыстапкаҕа норуоттар көстүүмнэрин арааһын аҕалан бар дьон көрүүтүгэр-истиитигэр туруоруохтара.
Маны сэргэ, «төгүрүк остуоллар», аһаҕас кэпсэтиилэр, санаа үллэстиилэрэ, дьүүллэһиилэр, дебаттар, флешмоб үрдүк тэрээһиннээхтик ыытыллыахтара. Сэтинньи 3 күнүгэр «Саха» НКИХ быһа эфир көрдөрүө. Бу биэриигэ куораттааҕы уонна улуустардааҕы түмсүүлэр бары кыттыыны ылыахтара.
Салгыы Вера Шамаева пуорум норуот сомоҕолоһуутун күнүгэр сөп түбэһэн ыытыллара тэрээһин суолтатын өссө үрдэтэригэр, бу 25 сыллаах үлэни-хамнаһы сөргүтүү киэҥ кэпсэтиини таһаарарыгар эрэнэр. «Бырааттыы норуоттар култуураларын өссө төгүл сонурҕаан, биһирээн көрүөхпүт. Үлэбитигэр үөрүйэҕи атастаһыахпыт», — диэтэ, түмсүүлэрин көхтөөх кыттааччылара национальнай көстүүмнэри, бүлүүдэлэри көрдөрүү, билиһиннэрии быыстапкатыгар кыттарга ох курдук оҥосто, кустук курдук куоһана сылдьалларын иһитиннэрдэ. Түмсүүлэр үлэлэрин бастакы саҕалааһыннарыгар бэрт кыраттан тирэхтэммит буоллахтарына, бу сыллар усталарыгар өбүгэлэрин тылын, култууратын, устуоруйатын, сиэрин-туомун харыстаан, сайыннаран, кэнчээри ыччакка иҥэрэргэ болҕомтолорун ууран балачча далааһыннаммыттарыттан үөрэрин биллэрдэ.
Москваттан кэлбит ыалдьыт Анна Вахрунова улахан тэрээһиҥҥэ кэлбититтэн үөрэр. Ордук тэрээһин киэҥ хабааннааҕын, Норуоттар доҕордоһууларын дьиэтэ 40-с айар сезонун, Саха сирин норуоттарын ассоциацията тэриллибитэ 25 сылын түһүлгэтигэр элбэх сонуну билэр-көрөр баҕалааҕын ыйар.
Анюта Сотрудникова Томпо оройуонугар 2010 сыллааҕы биэрэпиһинэн 50-тан тахса араас омук бэрэстэбиитэлэ олорор диэн этэр. Улуустарыгар норуоттары сомоҕолуур араас хайысхалаах үлэлэр ыытыллалларын, улуус дьаһалтатын өртүттэн өйөбүл баарын, 2018-2022 сылларга бырагыраама оҥоһуллубутун, хардарыта сибээстээх үлэлииргэ сөбүлэҥ түһэрсиллибитин, уопсастыбанньыктар тэрээһиннэргэ көхтөөхтүк кытталларын кэпсээтэ. Нууччалыы, сахалыы, эбээннии, английскайдыы кэпсэтэргэ анаан кыра анал кинигэ бэлэмнээн таһааттарбыттарын көрдөрдө.
Александр Подголов түмсүү үлэтин сайыннаран иһэр туһуттан граннарга кытталларын, быйыл «Русский поэтический календарь» диэн бырагыраамаларынан РФ Бэрэсидьиэнин гранын ылбыттарын эттэ. Бу халандаарынан кинилэр улуу бэйиэттэр төрөөбүт күннэринэн араас тэрээһиннэри, күрэстэри ыытар былааннаахтарын иһитиннэрдэ, онно оҕотуттан кырдьаҕаһыгар диэри ким баҕалаах кыттарын бэлиэтээтэ.
Түмүккэ пуорум сэргэхтик барарыгар, түмсүүлэр үлэлэрин-хамнастарын сайыннарарыгар улахан көмөлөөх буоларыгар эрэннилэр. Пуоруму «СӨ норуоттарын ассамблеята» уопсастыбаннай хамсааһын, А.Е.Кулаковскай аатынан норуоттар доҕордоһууларын дьиэтэ тэрийэллэр.
Сардаана БАСНАЕВА, «Саха сирэ» хаһыат, edersaas.ru
Айталина АРГУНОВА хаартыскаҕа түһэриилэрэ.