Ааспыт үйэ 80-с сылларыгар Сибиир куораттарыгар Новосибирскайга, Омскайга уонна Томскайга бииргэ үөрэнэр саха оҕолоро мустан, “Сатон” диэн түмсүү тэринэн, куораттарынан көһө сылдьан наар күрэхтэһэр үгэстээхтэрэ. Ол сылларга Новосибирскайга тыһыынчаттан тахса саха оҕото үөрэнэрэ. Ити күрэхтэһииттэн сүүмэрдэнэн, куораттар икки ардыларынааҕы күрэхтэһиилэргэ кыттар этилэр.
90-с сылларга үөрэхтэрин бүтэрэн, улуустарга үлэлээн баран, Дьокуускайга түмсэн, эмиэ билсэн-көрсөн, уруккуларын санаан, күрэхтэһэр буолбуттар. Бу түмсүү биир тэрийээччитинэн уонна көҕүлээччитинэн Кэнчээри Николаевич Алексеев буолар. Кини Новосибирскай университетын ситиһиилээхтик үөрэнэн бүтэрэн баран, СГУ-га преподавателинэн үлэлээбитэ. Тэрийээччи быһыытынан ытыктабылынан туһанара. Хомойуох иһин, Кэнчээри Николаевич биһиги кэккэбититтэн туораабыта. Бэйэтэ баарын саҕана, оруобуна төрөөбүт күнүгэр – сэтинньи 2 күнүгэр наар күрэхтэһии тэрийэр үгэстээх этэ. Ону кэлин “Кэнчээри кубога” диэн ааттаабыттара. Онно номнуо бэтэрээн буолбут дьон волейболга, баскетболга күрэхтэһэр этилэр. Күн бүгүҥҥэ диэри нэдиэлэҕэ үстэ “Модун” спорткомплекска оонньууллар, эрчиллэллэр, сүүрэллэр-көтөллөр. Ол түмүгүнэн ити сэтинньи 2 күнүгэр күрэхтэһиигэ кыттыннылар.
-Анал көһөрүллэ сылдьар бриллианнаах кубок оҥорбуттара, — диир “Туймаада-лизинг” тэрилтэ генеральнай дириэктэрэ Дмитрий Дмитриевич Махаров, бэйэтин кэмигэр Новосибирскайга үөрэммит устудьуоннар түмсүүлэрин салайааччыта. – Күрэхтэһии кыайбыт хамаанда куоратыгар ыытыллара. Новосибирскайдар элбэхтэ кыайбыттара. Кубокпытын быйыл улаатыннардыбыт. Быһа холуйан 2000 сылтан ити куораттарга үөрэнэр оҕолор, чопчулаан эттэххэ, новосибирскайдар зачету таһынан кэлэн оонньуур этилэр. Билигин номнуо үлэлии-хамсыы сылдьар дьон. Быйыл күрэхтэһии балаһыанньатын арыый тупсаран биэрэн, хамаанда састаабыгар иккилии эдэр ыччаты киллэрдибит. Онон оонньуу тыҥааһына күүһүрдэ. Билигин ити Новосибирскайга, Томскайга, Омскайга, Красноярскайга уонна Иркутскайга үөрэнэ сылдьар саха устудьуоннар бэйэлэрэ “Сибиир” диэн түмсүүлээхтэр. Ону Дмитрий Яковлев иилээн-саҕалаан илдьэ сылдьар. Онон ситим баар диэн сыаналыыбыт.
Онон быйылгы күрэхтэһиигэ волейболга уонна баскетболга түөртүү хамаанда күрэхтэстэ. Бастаан баскетбол буолла. Кыайыылааҕы быһаарыы спорт икки көрүҥүнэн тахсар. Балаһыанньа быһыытынан, бастакы оонньуу кэнниттэн кыайыылаахтар маҥнайгы миэстэни, оттон хотторбуттар үһүс миэстэни былдьаһаллар. Онуоха новосибирскайдар финалга томскайдары кытта оонньоотулар уонна урукку кэмҥэ наар хотор эбит буоллахпытына, бу сырыыга хотторон кэбистилэр. Үһүс миэстэни омскайдар, төрдүһү иркутскайдар ыллылар.
Оттон волейболга эмиэ итинник систиэмэнэн оонньоон, бастаан иркутскайдары кыайан баран, быһаарыылаах киирсиигэ омскайдары хотон “новосибирскайдар” бастаатылар.
Онон уопсай түмүккэ баскетболга иккис, волейболга бастакы миэстэлэри ылбыт “новосибирскайдар” хамаандалара (хапытаан Петр Платонов) кыайыылааҕынан таҕыста. Кинилэри баскетболга кыайбыт томскайдар уопсай түмүккэ төрдүс буолан хааллылар.
Бу сонун күрэхтэһии спонсордарынан “Стерх” хампаанньа (генеральнай дириэктэр Семен Березин), Покровскай куораттан предприниматель Юрий Яковлев, “Модун” спорткмплекс (дириэктэр Иннокентий Григорьев) буоллулар.
Петр ПАВЛОВ.