Өймөкөөн улууһун Тарын нэһилиэгэр оскуола 1929 сыллаахха Өймөкөөн аатырбыт атыыһыта Н.О. Кривошапкин дьиэтигэр аһыллыбыта.
edersaas.ru
Атыыһыт Ньукулай Кырбаһааҥкын төрөөбүт нэһилиэгэр оскуола аһыллыытыгар улахан болҕомтотун уурбута. 1931 сыллаахха холхуос маатара Василий Винокуров салайааччылаах тутуу биригээдэтэ саҥа оскуола дьиэтин туттарбыта.
Бу оскуоланы бүтэрбит үс выпускник учуонай буолан, оскуолаларын дорҕоонноохтук ааттаппыттара: Семен Егоров – биологическай наука кандидата, Светлана Атласова — медицинскэй наука кандидата, Прокопий Кривошапкин — физико-математическай наука кандидата. Оскуола выпускнига, аатырбыт сылгыһыт Герасим Кривошапкин-Дьоруой Дьарааһын Социалистическай Үлэ Дьоруойун аатын ылбыта. Оскуола бүгүн кини аатын сүгэр.
60-c сылларга нэһилиэктэри бөдөҥсүтүү үлэтэ ыытыллан, Тарыны Төрүт нэһилиэгэр көһөрбүттэрэ. Онон сэттэ кылаастаах оскуола историята Төрүт оскуолатын быһыытынан салҕаламмыта. Кэрэхсэбиллээҕэ баар, оскуолаттан өрөспүүбүлүкэҕэ биллэр алта суруналыыс үүнэн тахсыбыттара. Кыраайы үөрэтээччи, улуустааҕы сахалыы тыллаах «Хотугу сардаҥа» хаһыаты төрүттээччи Сергей Егоров – бу оскуола киэн туттар үөрэнээччитэ.
Төрүт орто оскуолата өрөспүүбүлүкэҕэ биир бастыҥ оскуола буоларын 2017 сыллаахха бары көрдөрүүлэринэн аччыгый кэмбилиэктээх оскуолаларга инники күөҥҥэ тахсан, Ил Дархан 1 мөлүйүөн солкуобайдаах гранын ылбыта туоһулуур. Оскуола үөрэнээччилэрэ сыл аайы тутуспутунан үрдүк үөрэх кыһаларыгар үөрэнэ киирэллэр. Оскуола выпускниктара өрөспүүбүлүкэ, дойду киин куораттарыгар, омук сирдэригэр былдьаһыкка сылдьар үлэһиттэр.
Төһө да туруулаһа сатаабыттарын иһин, улуус кииниттэн төһө да чугас сыттар, икки өрүс тулалаан турар Төрүт кыракый оскуолата эһиилги үөрэх дьылыттан саҥа историяны саҕалыыр. Ол курдук, оптимизацияҕа түбэһэн, оскуола оҕо саадын кытта холбоһон, аны «оскуола-оҕо уһуйаана» диэн статустаныаҕа. Ол да иһин буолуо, туспа оскуола статустаах үбүлүөйгэ үөрэммит кыһаларын 90 сылын бэлиэтээри ыраахтан-чугастан үгүс выпускник мустан, оҕо саастарыгар төннөн ыллылар.
Бу күлэ-үөрэ олорор бастакы выпускниктар үбүлүөйдээх уруокка киирэн олорор түгэннэрэ.
Оскуола учууталлара Светлана Босикова уонна Егор Находкин Улуу Кыайыы 75 сылынан сибээстээн, нэһилиэккэ олорор тыыл бэтэрээннэригэр анаан кинилэр үөрэммит паарталарын, оскуола кэминээҕи муннуктарын анаан оҥорон бэлэхтээхтилэр. Бу эмиэ өрөспүүбүлүкэҕэ бастыҥ холобур буолуон сөптөөх толкуй дии саныыбыт.
Онон бу паартаҕа Тарын оскуолатын бастакы выпускниктара, тыыл бэтэрээннэрэ Төрүт нэһилиэгин ытык олохтооҕо Ульяна Крылова уонна Томтор нэһилиэгиттэн дойдутугар анаан ыалдьыттыы кэлбит Ким Неустроев бастакынан олорбут бочуоттаах выпускниктарынан буоллулар. Ульяна Кононовна Тарын оскуолатыгар бэйэлэриттэн аҕыйах сыл балыс үөлээннээхтэригэр учууталлыы сылдьыбыт буолан, биир дойдулаахтара олус ытыктыыллар.
Тарын оскуолатын бастакы бүтэрээччилэриттэн биирдэстэрэ Ульяна Слепцова учууталын Ульяна Крылованы кытта үбүлүөйдээх уруокка киирэн үөрэнэн таҕыстылар.
Кылаастарынан уруоктарга сылдьан баран, чуораан тыаһын доҕуһуолунан улахан переменаҕа выпускниктар буфекка киирэн, оҕо саастарын хааһытын амсайан таҕыстылар.
Төрүт оскуолатын бүтэрбит орто саастаах көлүөнэ дьонугар бу күлэ-үөрэ турар учууталлар кинилэр оҕо саастарын умнуллубат аргыстара.
Оттон бу аныгы көлүөнэ учууталлара «мөлүйүөннээх оскуоланы» эрэллээхтик илиилэригэр тутан, Төрүт үүнэр көлүөнэтин сырдыкка уонна кэрэҕэ «күөх уоту» уматаллар.
Оскуолатааҕы кэмнэрин ахтыһаары, анаан эрдэттэн билсэн, ыраахтан-чугастан үгүс выпускник кэлэн, Төрөөбүт Төрүттэригэр ахтылҕаннарын таһаардылар.
Тарын-Төрүт оскуолатын 90 сыллаах үбүлүөйэ бу үөрэх кыһатыгар үөрэммит выпускниктар өйдөрүгэр-санааларыгар умнуллубат түгэннэри бэлэхтээтэ.
Елена ПОТОЦКАЯ, «Саха сирэ» хаһыат, edersaas.ru
Хаартыскаҕа ааптар түһэриитэ