Суол быраабылатын 2.7 пуунунан суоппар аһыы утахтан, наркотиктан уонна да атын туймаардар веществоттан итирбит туруктаах массыына ыытара булгуччулаахтык бобуллар.
Ааспыт 2015 сыл от ыйын 1 күнүгэр диэри ити быраабыланы кэспит суоппардар административнай эрэ эппиэккэ тардыллар этилэр. Биллэрин курдук, ити күнтэн саҕалаан, РФ Холуобунай кодексатыгар 264.1-с ыстатыйа эбиллибитэ. Бу ыстатыйаҕа олоҕуран, урукку өттүгэр уруулга итирик олорон административнай эпиэккэ тардылла сылдьыбыт киһи хаттаан оннук туруктаах түбэстэҕинэ, холуобунай эппиэтинэскэ тардыллар.
Ити уларыйыы киириэҕиттэн балтараа эрэ сыл ааста. Ол эрээри, хаттаан итирик туруктаах тутуллубут суоппардар ахсааннара элбэҕэ дьон холуобунай эппиэтинэс олохтоммутун соччо билэ илигин көрдөрөр. Ол курдук, бу сыл 10 ыйын түмүгүнэн, өрөспүүбүлүкэ үрдүнэн маннык 1130 холуобунай буруй оҥоһуллубут. Саамай элбэх итирик суоппар Дьокуускайга, Мирнэйгэ, Нерюнгрига, Мэҥэ Хаҥаласка, Сунтаарга уонна Ньурбаҕа тутуллубут.
Итирик тутуллубут суоппардар саастарын ырытан көрдөххө, 50% – 18-тан 30-гар диэри саастаахтар, 40 % – 30-тан 45-гэр диэри саастаах, 10% – 45-тэн үөһэ саастаах дьон, 3 % – дьахталлар.
Сокуон ирдэбилинэн, 264.1-с ыстатыйанан 16 саастарын туолбут дьон холуобунай эппиэтинэскэ тардыллар. Бу ыстатыйанан, массыынаны итирик туруктаах ыыта сылдьыбыт киһи барыта, массыына ыытар быраабын туоһулуур дастабырыанньата да суох, массыына ыытар бырааба быһылла сылдьар да буолбутун иһин, эппиэттиир.
Уруулга олорбут киһи итирдэр утаҕы испитин алкотестер көрдөрүүтүн сэргэ, нарколог быраас түмүгэ быһаарар. ГИБДД иниспиэктэрдэрэ тутуллубут суоппар арыгы сыттаах, тыла-өһө булдьуруйбут, атаҕар уйуттан турбат, тутта-хапта сылдьара тосту уларыйыылаах буоллаҕына, итирик туруктааҕын бэрэбиэркэлииргэ быһаарыныы ылыныахтарын сеп. Оттон суоппар арыгы испитин-суоҕун быраастарынан быһаартарартан аккаастаныыта, ол туһунан докумуон сөптөөхтүк толоруллубут буоллаҕына, итирик туруктаах сылдьыыга тэҥнэһэр.
Массыынаны арыгы иһэн баран айанныы сылдьыбыт киһи урукку өттүгэр Административнай кодекс 12.8-с, 12.26-с ыстатыйаларынан итиэннэ Холуобунай кодекс 264-с ыстатыйатын 2-с, 4-с, 6-с чаастарынан, 264.1 ыстатыйатынан накаастана сылдьыбыт буоллаҕына, холуобунай эппиэтинэскэ тардыллар. Маныаха административнай эппиэккэ тардыллыбыта биир сыла ааһа илик буоллаҕына эрэ холуобунай эппиэтинэс үөскүүр. Ол болдьох административнай хаайыыттан тахсыбыта, массыына ыытар бырааба быһыллыбыта бүтэһик күнүттэн, административнай ыстараап төлөөбүт кэмиттэн ааҕыллар.
Административнай накаастабылы аныыр суут уурааҕа суоппар хаттаан итирик туруктаах тутуллар кэмигэр сокуоннай күүһүгэр хайаан да киирбит буолуохтаах.
Холуобунай кодекс 264.1-с ыстатыйатын накаастабыл миэрэлэринэн буолаллар: 200 тыһ. солк. — 300 тыһ. солк. диэри суумалаах ыстараап, 480 чааска диэри булгуччулаах босхо үлэлээһин, 2 сылга диэри көҥүлү быһыы. Итини таһынан, эбиитин 3 сылга диэри болдьоххо массыына ыытар бырааба быһыллар.
Бу сыл 10 ыйын түмүгүнэн, өрөспүүбүлүкэ үрдүнэн мировой сууттар маннык 700-тэн тахса холуобунай дьыаланы көрдүлэр. Буруйдаах дьоҥҥо накаастабыл миэрэлэр ананнылар, ол иһигэр 60-тан тахса киһи усулуобунай миэрэнэн накаастанна, 14 киһи холуонньаҕа утаарылыннылар.
Маныаха тоһоҕолоон бэлиэтээтэххэ, массыынаны арыгы иһэн баран ыыта сылдьан тутуллуу холуобунай эппиэтинэскэ эрэ тардыллыынан муҥурдаммат. Сууттаммыт киһи тус олоҕор, чугас аймахтарын олоҕор ол эмиэ охсуон сөп. Ол курдук, сууттаммыт киһи чугас аймахтара (оҕолоро, сиэннэрэ) судаарыстыбаннай сулууспаҕа үлэҕэ киирэллэригэр мэөэйдэри үөскэтэр.
Маны таһынан, суоппар уруулга итирдэр утаҕы иһэн баран олордоҕуна, бэйэтин эрэ туһугар буолбакка, дьон туһугар эппиэтинэһи сүгэрин умнуо суохтаах. Онон, уруулга олорооччулар толкуйдааҥ, инники кэскилгитин быһымаҥ, эппиэтинэс кытааппытын өйдөөҥ!
СӨ Борокуратууратын пресс-сулууспата.