Анна Ионовна Копырина Уус Алдан улууһун кытыы нэһилиэктэриттэн биирдэстэригэр – айылҕаттан бэриһинннэриилээх, талба талааннаах, талыы талба дьоннордоох бэртээхэй дойдуга – Бээрийэҕэ Парасковья Гаврильевна, Ион Степанович Васильевтар дьиэ кэргэннэригэр 1939 сыллаахха күн сирин көрбүтэ.
edersaas.ru
Иккис оҕонон уол оҕолоох ыалга кыыс оҕо эбиллибитин биллэрэн, ытаан бэбээрбитэ. Кыыстарыгар алла турар астаах, үллэ турар күөстээх буоллун диэн, Ааныска диэн анал ааты иҥэрбиттэрэ. Инньэ гынан, оччотооҕу оҕолор оонньоммотох оҕо саастарын биир тыыннаах туоһута буолан, олох араас уларыйыыларыттан куттаммакка, атыҥыраабакка аныгы олох хардыытыгар сөп түбэһэрдии дьаһанан, күн бүгүн ытык сааска үктэммит олоҕун уһун лиэнтэтэ кустук бары өҥүнэн оонньоон, күн бүгүҥҥүгэ тиэртэҕэ. Ион Степанович унньуктаах уһун сэрииттэн тыыннаах эргиллэн кэлэн, дьиэ кэргэҥҥэ өссө оҕолор кэлбиттэрэ.
Анна Ионовна кыра эрдэҕиттэн кыһалҕаны нарын саннынан тыыран, аччыктыыры, тоҥору-хатары чахчы даҕаны этинэн-хаанынан билэ улааппыта. Бэйэтин тэҥнээхтэриттэн, саастыылаахтарыттан уратыта – дьаһаллаах, түргэн-тарҕан туттунуулаах, ылыннарыылаах тыллаах, саҥаны-сонуну ылынымтыа, ыарахаттартан иҥнибэккэ-толлубакка, сөптөөх суолу тобулара, саҕалаабытын хайаан да тиһэҕэр тиэрдэн, этэргэ дылы, иккиттэн биирин билэн тэйэрэ. Бу этиллибит хаачыстыбалара инники олоҕор сүрүн күүс буолбуттара мөккүөрэ суох. Олох хайа да эйгэтигэр киирдэҕинэ, кими баҕарар кытта уопсай тылы булара, сайдар-үүнэр суолу тобулара сылдьыбыт сирдэрин, үлэлээбит тэрилтэлэрин мэлдьи инники күөҥҥэ таһаарара. Кини бу эйгэлэргэ (култуураҕк, үөрэхтээһиҥҥэ, хомсомуол салайааччытынан, оскуолаҕа киириэн иннинээҕи саастаах оҕолору иитиигэ-үөрэтиигэ,
салайар тэрийэр уорганҥа сэбиэккэ, эргиэҥҥэ үлэлээбитэ.
Манна барытыгар сөптөөх хайысханы булан, кыайыынан кынаттанан, ситиһиинэн ситимнэнэн бу күҥҥэ диэри үлүмнэс үөрүүлээх.
Чоҕул харах үөрүүтэ, эдэр саас күлүмэ, нохтолоох сүрэх долгуйуута таптал ыраас иэйиитигэр бэринэн «эн миэнэҕин», «мин эйиэнэбин» диэн күндүттэн күндү тыллар этиллэннэр, 1962 сыллаахха Анна уонна Иван Копыриннар дьиэ кэргэттэрэ тэриллибитэ, уруу малааһына буолбута. 4 уол оҕоҕо күн сирин көрдөрөннөр, билигин Саша – 4, Ион – 4, Иван – 1 уол, Вася 2 кыыс оҕолоохтор.
Анналаах Иван ол күнтэн күн бүгүҥҥэ диэри 57 сыл тухары бииргэлэр, күн бүгүҥҥүгэ диэри эйэ-дэмнээхтэр. Копыриннарга билиҥҥи олоххо дэҥҥэ көстөр көстүүнү бэлиэтии көрөҕүн – үс көлүөнэ буолан бииргэ олороллор, олох уларыйыытын бииргэ түҥэттэллэр. Бука ол да иһин буолуо, дьылҕа бэлэҕэ буолан, бэйэтин төрөөбүт күнүгэр кыыс оҕо сиэннэннэҕэ, үйэ ситимэ оҥоһуннаҕа. 70 сааһын туоларыгар күн бүгүн 10 сааһын томточчу туолбут Динара Копырина эбээтинээн бииргэ олорор. Аныгы олох хардыытын биллэрэр, сайдыылаах олох тэтимин биэрэр. Айтал, Сулустаан Копыриннар оскуола сонунун кэпсииллэр, чуораанныы чуопчаараллар. Улахан сиэннэр номнуо бэйэлэрэ ийэ-аҕа буоланнар, Копыриннар хос эбээ, хос эһээ аатын сүгэллэр.
1981 сыллаахха Копыриннар, билигин ааспытын кэннэ санаатахха, сүрдээх хорсун хардыыны оҥорбуттара. Вася доруобуйатын туһугар киин сири булбуттара, хаһан да үктэммэтэх, билбэтэх сирдэригэр Хатаска кэлбиттэрэ. Дьэ, манна дьоҥҥо үтүө сыһыаны, аһаҕас дууһалаах буолуу эппиэтин билбиттэрэ. Кэлбиттэрэ да, тигинэччи үлэлээн, нэһилиэк олоҕор сонно тута киирэн, олох тэтимин туппуттара. Бэрт сотору Анна Ионовна Дьокуускай куорат туонатыгар атыы-эргиэн эйгэтигэр үтүө үлэһиттэр ахсааннарыгар киирбитэ.
Бочуоттаах сынньалаҥҥа да олордор, нэһилиэк уопсастыбаннай олоҕун тыгыалас тымырын тутан олорор. Ол курдук, «Алгыс» бэтэрээннэр кулууптарын актыыбынай кыттыылааҕа. Кэлиҥҥи сылларга хаттаан сөргүтүллүбүт түөлбэ үлэтин биир бастыҥ салайааччыта Анна Ионовна икки нэһилиэк: Хатас уонна Уус Алдан улууһун Түүлээх нэһилиэгин Бочуоттаах олохтооҕо буолбута кини олоҕун чаҕылхай туоһута дии саныыбын.
Дьэ, онон биир бэйэтэ биэс буолбут, биэс бэйэлэрэ 50 буолбут Копыриннар сыдьааннара эбээлэринэн, ийэлэринэн киэн туттуҥ.
«Саха сирэ», edersaas.ru саайтка анаан Наталья РУФОВА
Ааптар хаартыскалара.