“Дьокуускай Хатаһынааҕы “Баҕарах” ХЭУо комплексыгар “ынах сифилиһигэр” тэҥнээх некробактериоз ыарыы туран, сүөһүлэрин сүүскэ охсон, эһэргэ күһэллибиттэрин туһунан СӨ Тыатын хаһаайыстыбатын министиэристибэтин бэрэстэбиитэлэ иһитиннэрдэ” диэн ис хоһоонноох “В Якутии.ру” интэриниэт-хаһыат сонуна батсаабынан тарҕанна. Бу төһө оруннааҕый?
Василий Никифоров, «Саха сирэ» хаһыат, www.edersaas.ru
“Баҕарах” ХЭУо – киин куорат кытыытыгар баар хаһаайыстыбалартан саамай улаханнара. Хаһаайыстыба иллэрээ сылтан Дьокуускай куорат дьаһалтатын иһинэн “Горснаб” МУТ салайыытыгар киирбитэ. Манна быйыл 730 ынах сүөһү, ол иһигэр 462 ыанньык ынах, кыстаан турар. Билиҥҥи туругунан, 188 ньирэй төрөөбүт. Иһитиннэриигэ тастан атыылаһыллан аҕалыллыбыт холмогор сүөһү сутуйбут курдук суруллубут. Кырдьык, сүөһү племенной хаачыстыбатын, хаанын тупсарар инниттэн ааспыт сылга Архангельскай уобаластан уонна Татарстантан 200 төбө сүөһүнү, ол иһигэр 180 ынаҕы уонна 20 тиҥэһэни, атыыласпыттара. Олунньу 17 күнүнээҕи дааннайынан, итилэртэн 160-на төрүөх биэрбит.
Сымнаһыар дойду сүөһүлэрэ бастакы кыһыннарын хайдах туораан эрэллэрий? Бэтэринээрдэр бигэргэтэллэринэн, биирдиилээн эрдэ төрөөһүн уонна оһоллонуу түбэлтэлэрэ тахсыталыыр эрээри, адаптация кэминээҕи ирдэбили таһымнаабат. СӨ Бэтэринээрийэҕэ департаменын салайааччыта Лариса Макарова өрөспүүбүлүкэтээҕи бэтэринээрийэ чинчийэр лабораториятын 2017 сыл олунньу 1 күнүнээҕи диагноз-экспертизатыгар уонна “Бэтэринээрийэ туһунан” сокуон 17-с ыстатыйатын 3.1 пуунугар итиэннэ “Некробактериоһу сэрэтии уонна суох оҥоруу быраабылалара” инструкцияҕа, үүккэ уонна үүт бородууксуйаҕа техрегламеҥҥа олоҕуран “Баҕарах” ХЭУо-ҕа харантыын олохтуурга дьаһал таһаарбыттарын эттэ. Хааччахтыыр миэрэ хаһаайыстыбаны чэбдигирдэр туһуттан ылыллыбыт. Дьаһалга олоҕуран, Дьокуускай куораттааҕы бэтэринээрийэ управлениетын кытта “Баҕарах” ХЭУо-ҕа некробактериоһу сэрэтии уонна суох оҥоруу былаанын оҥорбуттар.
Некробактериоз – сахалыыта “атахсыт”. Сүрүннээн сүөһү атахтарыгар олохсуйар сыстыганнаах ыарыы. Ириҥэлэнэр, сүөһү уорганнарын сиир. Дьокуускай куораттааҕы бэтэринээрийэ управлениетын начаалынньыга Афанасий Аргунов иһитиннэрэринэн, “Баҕарах” хаһаайыстыбаҕа 1 ынах атахсыт ыарыынан ыалдьыбыт түбэлтэтэ бэлиэтэммит. Атын сүөһүлэр туруктарын мэлдьи кэтээн көрөллөр. Олунньу 17 күнүнээҕинэн, итинник ыарыыга уорбаланар 14 уонна оһолломмут 60 сүөһүнү үс бөлөҕүнэн туспа тутан туран, эмтиир уонна сэрэтэр дьаһаллары ыыталлар. Комплекс иһин дезинфекциялыыллар.
Афанасий Аргунов этэринэн, хаһаайыстыба аһылыгынан уонна эминэн хааччыллан олорор, бородууксуйа хаачыстыбатын лаборатория тиһигин быспакка чинчийэр, харантыыҥҥа турар ынахтар үүттэрэ стерилизация кэнниттэн хаһаайыстыба иһигэр туттуллар. Оттон сүөһүнү сүүскэ охсуу боппуруоһа турбат. Сүөһүгэ барытыгар некробактериоһу утары быһыы оҥоһуллубут. Эмтиир-сэрэтэр дьаһаллар толору ыытылыннахтарына, бүтэһик сүөһү үтүөрбүтүн кэнниттэн 4 ый буолан баран, хаһаайыстыба харантыын режимиттэн босхолонуо. Атахсыт атын хаһаайыстыбаларга, ол иһигэр табаны иитии салаатыгар элбэхтик көстөр. Бу ыарыы ураты кутталлаах буолбатах, киһиэхэ сыстыбат.
Онон, министиэристибэҕэ сигэнэн “Баҕарах” хаһаайыстыбаҕа “ынах сифилиһигэр” тэҥнээх кутталлаах ыарыы турбутун туһунан сураҕы тарҕатыы туох даҕаны олоҕо суох диэн Тыа хаһаайыстыбатын уонна ас-үөл бэлиитикэтин пресс-сулууспата иһитиннэрэр.
Василий Никифоров, «Саха сирэ» хаһыат, www.edersaas.ru