Саҥа 2017 сыл үүнэрэ баара-суоҕа аҕыйах хонук хаалла. Төһө да сыл-хонук аастар, Саҥа дьылы кытта сибээстээх умнуллубат түгэннэр, бастыҥ маскарааттар өйбүтүттэн-санаабытыттан сүппэттик иҥэллэр, сылаас сүүрээн буолаллар. Оттон Саха сирин биллэр-көстөр дьоно-сэргэтэ оҕо эрдэҕинээҕи Саҥа дьылларын төһө өйдүүр эбиттэрий?
Людмила ПОПОВА, «Саха сирэ» хаһыат, edersaas.ru
Оҕо эрдэҕинээҕи Саҥа дьылларын туһунан икки ыйытык биэрдибит:
- Саамай өйдөөн хаалбыт Саҥа дьылыҥ?
- Туох маскараат буолбуккунуй?
Алексей Ильич Еремеев, Ил Түмэн судаарыстыбаннай тутууга уонна сокуону оҥорууга бастайааннай кэмитиэтин бэрэссэдээтэлэ:
1. Өйбүн туппутум кэннэ, үс саастаахпар быһыылааҕа, оҕо саадыгар Тымныы Оҕонньор кумааҕыттан оҥоһуллубут, иһэ толору сакалааттаах, кэмпиэттээх улахан да улахан моркуобу бэлэх биэрбитэ. Тымныы Оҕонньор диэн кимин, тугун аан маҥнай онно көрбүтүм.
2. Саамай өйдөөн хаалбыт көстүүмүм — эһэ маскараата. Тоҕо диэтэххэ, “Бастыҥ маскараат” иһин бириис ылбытым. Ити эмиэ оҕо саадыгар сылдьар кэммэр, биэс саастаахпар этэ. Ийэм, эдьиийим көмөлөөн тикпиттэрэ. Куонкуруска кыайбыппар, олус улахана да суох буоллар, орто кээмэйдээх, таһаҕас тиэйэр массыына биэрбиттэрэ. Онно наһаа үөрбүтүм. Таҥаһым күрэҥ өҥнөөх комбинезон этэ. Төбөтө комбинезону кытта бииргэ тигиллэ сылдьара.
Айаал Макаров, “Мясной двор” маҕаһыын генеральнай дириэктэрэ, спортиҥҥа норуоттар икки ардыларынааҕы кылаастаах спорт маастара:
1. Биир түгэни олох бу баардыы өйдүүбүн. Ол — кулуупка хоһоон ааҕа турарбын. Үһүс кылааска үөрэнэр сылбар этэ. Оччолорго үөрэппит хоһооммун, күн бүгүҥҥэ диэри өйдүүбүн эбээт!
Саҥа кэрэ дьылынан,
Саҥа үтүө дьолунан,
Саҥа үрдүк кыайыынан,
Табаарыстар, эҕэрдэ!
2. Улаатан, арааһа, сэттис-ахсыс кылаастарга үөрэнэр сылларбар быһыылаах этэ, улахан да улахан тэллэй маскараата буолбутум. Ийэм тикпитэ. Кэлин усутудьуоннуур сылларбар, армияҕа да Саҥа дьыл бырааһынньыга олус үчүгэйдик ааһара. Билигин, хас сыл ахсын тэрилтэнэн бырааһынньыктыыр үгэстээхпит. Коллективпыт улахан, 200-чэкэ киһи. Бары олус көхтөөхтөр. Ырыаҕа, маскараакка уо.д.а. куонкурус бөҕө тэрийэбит. Бэл диэтэр, спортивнай күрэхтэһиилэри кытта киллэрэбит.
Үүнэн эрэр сылга Сахам сирин дьонугар дьолу-соргуну, бары үлэлээх, сарсыҥҥыга эрэллээх буолалларыгар баҕарабын!
Наталья Яковлева-Далаана, Саха эстрадатын ырыаһыта, СӨ Култууратын туйгуна:
1. Чугас дьонум бары билэр, оҕо сааспыттан биир өйдөнөн хаалбыт түгэннээхпин. Биэс саастаахпар Хаарчаана буолан турардаахпын. Ийэм наһаа кыраһыабай, блестканан симээн кокошник оҥорбута, тэп-тэлээркэй ырбаахы тикпитэ. Аҕам аах куораттан сырдык күөх өҥнөөх түүппүлэ атыыласпыттара. Ону барытын сарсын кэтэҕин диэн бэлэмнээн уурбуттара. Ол түүн долгуйан, хойукка диэри утуйбатаҕым. Сарсыныгар дэлби симээн, оҕо саадыгар илтилэр. “Эн саамай улахан Хаарчаанаҕын. Онон Тымныы Оҕонньору кытта сиэттиһэҕин”, — диэтилэр. Мин туран Тымныы Оҕонньор наһаа тымныы буолуо, сиэттистэхпинэ мууһуран хаалыам диэн олус куттанным. Букатын сиэттиспэтим. Хайыахтарай? Ыксаан атын кыыһы булан сиэттиһиннэрбиттэрэ. Кэлин, Тымныы Оҕонньор муус буолбатаҕын, биһиги курдук киһи буоларын билэн баран, онтубуттан наһаа кэмсиммитим.
2. Оҕо саадыгар араас кыыл, арыый улаатан баран таба, клоун, уо.д.а. маскараат буоларым. Үһүс-төрдүс кылаастарга үөрэнэр эрдэхпинэ быһыылаах, ийэм, эдьиийим, убайым үһүөн көмөлөөн, хараҥа дьүһүннээх таҥастан “Түүн” маскараатын тикпиттэрэ. Хортуонтан сэлээппэ оҥорон баран гуаһынан кырааскалаабыттара. Итиэннэ хара сатинтан сэлээппэбиттэн сиргэ тиийэ соһулла сылдьар таҥаһы иилбиттэрэ. Онно кип-килэбэчигэс матырыйаалтан дуу, кумааҕыттан дуу, сулустары кырыйан тиктэлээбиттэрэ. Күп-күлүмүрдэс буолан, ол түгэн олус үчүгэйдик өйдөнөн хаалбыт. Аҕам үлэтигэр оҕо бырааһынньыгар баран, “Бастыҥ маскараат” куонкуруһугар кыайбытым.
Айаал Лазарев, көҥүл тустууга норуоттар икки ардыларынааҕы кылаастаах спорт маастара:
1. Саҥа дьылы үксүгэр дьиэ кэргэммин кытта көрсөбүн. 1998-2000 сылларга, тохсунньу 1 күнүгэр, үксүгэр ИДьМ “Динамо” саалатыгар ийэм, аҕам, убайым, балтым, мин буолан бука бары тутуспутунан оонньуур, сүүрэр-көтөр, эрчиллэр үгэстээх этибит. Кэлин, сыллар аастахтарын ахсын бэйэбит даҕаны улааттахпыт, итиэннэ кэлиҥҥи икки-үс сылга мин ити кэмнэргэ республика тас өттүгэр үөрэтэр-эрчийэр түмсүүлэргэ баар буолан биэрэбин, оннук түгэн тосхойо илик. Быйыл дьэ, дьоммун кытта Дьокуускайга көрсөр былааннаахпын.
2. Оҕо саадыгар сылдьар кэммэр биирдэ ийэм клоун таҥаһын тикпитин өйдүүбүн. Сэрэйдэххэ Саҥа дьыл тематыгар ананнаҕа буолуо, сценкаҕа оонньообутум. Маскарааттары улаханнык кэтээччим суох. Ити түгэни тоҕо эрэ чуолкайдык өйдөөн хаалбыппын.
Людмила ПОПОВА, «Саха сирэ» хаһыат, edersaas.ru
Хаартыскалар интэриниэт ситимиттэн туһанылыннылар