Бэҕэһээ, Тымныы полюһугар — Өймөкөөн улууһун Томторугар Чысхаан Эбэ Хайа хаспаҕыттан тахсан, дьыбардаах, чысхааннаах Тымныытын таһаарар сиэрэ-туома буолла.
Бу суолталаах тэрээһиҥҥэ үгүс киһи кыттыыны ылла. Мин кинилэри кытта анаан көрсөн кэпсэттим. Гонконг курдук ыраах сиртэн сылдьар киинэ устар бөлөҕө хаары көрөн, тымныыны билэн үөрүү-көтүү бөҕө буоллулар.
— Мин аатым Мерхиу, нууччалыыта Матвей диэн. Олох таһырдьа тоҥон хаалан, кыайан хамсаабатым буолуо диэн куттаммытым ээ. Ол эрээри икки мүнүүтэ сирэйгин саптыбакка турдаххына, биллэ аһыйар эбит!
Тымныы полюһугар сылдьарга улахан баҕалаах этим. Ол эрээри тымныытын истэ-истэ, кэлиэхпин салларым. Билигин биһиэхэ, Гонкоҥҥа, 20 кыраадыс сылаас. Сотору 50 сааспын туолабын. Онон үбүлүөйбэр бэйэбэр олохпор хаһан да умнуллубат бэлэҕи оҥордум, — диэн кэпсиир сылаас дойдуттан сылдьар ыалдьыппыт
«Чысхаан оскуолатын» ыыппыт Елена Атласова Чысхаан сиэригэр-туомугар кыттаары анаан кэлбит.
— Мин турист быһыытынан Өймөкөөҥҥө аан бастаан кэллим. Өймөкөөн дьоно наһаа элэккэйдэр. Онон төһө да тымныытын иһин дьон сылаас сыһыана киһи дууһатын ититэр. Арктическай институт уонна Өймөкөөн улууһа Сомоҕолоһуу сылыгар сибээспитин өссө бөҕөргөттүбүт. Мин «Чысхаан оскуолатын» ыыта сылдьан, Өймөкөөн оҕолоро фантазиялара, толкуйдара дириҥиттэн сөхтүм. Онон Лабыҥкыр дьиикэй харамайын сиэнэ Лаби уобараһын оҕолор наһаа толорутук арыйдылар. Маннык тэрээһиннэр Өймөкөөҥҥө туризмы сайыннарыыга кылааттарын киллэрэллэрин бэлиэтиир тоҕоостоох.
Сордоҥноох олохтооҕо Кирилл Дягилев сувениры оҥорууга анаан ылсан үлэлэспитэ өр буолла. Кини ыстаадаҕа улааппыт буолан, оҕо эрдэҕиттэн маһынан уһанар эбит.
Норуот маастарын ылан баран, Кирилл Дягилев үлэтэ Өксөкүлээх Өлөксөй аатынан Норуоттар доҕордоһууларын дьиэтигэр быыстапкаламмыттарын долгуйа кэпсиир. Мас ууһун оҥорбут сувенирдара Францияҕа тиийэ аатырбыттар.
Алгыстаана Луковцева быйыл Чысхааны арыаллыыр Тымныы полюһун ыччаттарын састаабыгар киирэн үөрдэ-көттө.
Кини 10 кылааска үөрэнэр. Алгыстаана санаатын бу курдук үллэһиннэ:
— Чысхаан Өймөкөөн Тымныытын Эбэ Хайатыттан хостуур сиэригэр-туомугар кыттыы миэхэ улахан дьол, чиэс-бочуот. Онон тус бэйэм Чысхааны арыаллаан, Өймөкөөн Тымныытын киин куораппыт кылаабынай болуоссатыгар Саҥа дьыллааҕы Харыйа уотун уматыыга ыыппыт курдук сананным. «Кыһын Саха сириттэн саҕаланар» бэстибээлгэ кыттыыны ылан, Саха сиригэр кыһыҥҥы туризм сайдыытыгар бэйэм сэмэй кылааппын киллэрдим диэхпин сөп.
Ити курдук, «Кыһын Саха сириттэн саҕаланар» бэстибээли Тымныы полюһа Өймөкөөн сириттэн Чысхаан Тымныы символын таһаарыыта үгэскэ кубулуйан иһэрин биһиги, улуус олохтоохторо, олус сэргиибит уонна киэн туттабыт.
Тимур ЕГОРОВ,
Өймөкөөн улууһа,
Н. М. Заболоцкай аатынан орто оскуола иһинэн үлэлиир
«Чуурукта» эдэр кэрэспэдьиэннэр постарын юнкора,
9 кылаас.
Хааартыскаҕа ааптар түһэриитэ.