Өрөспүүбүлүкэ борокуратуурата сылын аайы улуустар борокуратуураларыгар куонкурус ыытар. Үлэ үгүс хайысхатынан үчүгэй көрдөрүүлэрдээх — бастыҥынан ааҕыллар. Хас да сыл устатыгар Ньурба борокуратуурата бастаабыт эбит буоллаҕына, ааспыт 2018 сыллааҕы үлэтин түмүгүнэн, улахан уонна орто борокуратууралар ортолоругар чурапчылар кыайыылааҕынан таҕыстылар.
Чурапчы улууһун борокуратууратыгар алта киһи үлэлиир, ол иһигэр борокуруор Иван Васильевич Ядреев, кини солбуйааччыта Вячеслав Викторович Андреев, икки көмөлөһөөччүтэ Елена Максимовна Колесова уонна Егор Егорович Павлов, специалист Аграфена Николаевна Новгородова уонна суоппар Александр Сергеевич Фомин. Итини таһынан борокуруор көмөлөһөөччүтүнэн Майя Владимировна Никифорова уонна Альбина Руслановна Постникова үлэлээбиттэрэ.
Улуус борокуруора Иван Ядреев бу дуоһунаска үлэлээбитэ ахсыс сыла буолла, ити иннигэр кини Дьокуускай куорат, Өймөкөөн, Мииринэй улуустарыгар уонна өрөспүүбүлүкэ борокуратууратыгар үлэлээбитэ, юстиция сүбэһитэ, 3-с истиэпэннээх “Сокуоҥҥа бэриниигэ” наҕараадалаах.
Ааспыт сыл түмүгүнэн, Чурапчы борокуратуурата федеральнай сокуоннары араҥаччылыыр үлэтигэр 2100 кэриҥэ сокуону кэһиини булбут, олортон 1200 тахсата дьон быраабын көмүскүүр эйгэҕэ , 625 экономикаҕа сыһыаннаах уонна 100-тэн тахса айылҕа харыстабылыгар сыһыаннаах. Борокуруор миэрэтинэн 380 дуоһунастаах киһи дьиссипилиинэ эпиэтинэһигэр тардыллыбыт, 152 салайааччы административнай ыстараап төлөөбүт, 9 холуобунай дьыала тэриллибит.
Ол курдук, ааспыт сылга борокуратуура 4 тэрилтэ үлэһиттэригэр хамнастарын төлөөбөттөрүн иһин үлэлэһэн, 86 киһи быраабын көмүскээбитин түмүгэр, 5 мөл. 300 тыһ. солкуобай хамнас төлөммүт. Ону тэҥэ, РФ Үлэҕэ кодексатын элбэх балаһыанньаларын кэһии, ол иһигэр хамнас алын кээмэйин тутуспат буолуу, төрүөтэ суох болдьохтоох үлэ дуогабарын түһэрсии уонна да атын кэһиилэр булуллан туоратылыннылар.
Чурапчыга өлүүлээн тутуу өттүгэр борокуратуура сыл аайы ураты болҕомто уурар. 2017-2018 сыллар түмүктэринэн, “Макрос” ХЭТ туллубатах 7 дьиэттэн 5 дьиэтэ тутуллан киирдэ. Итиннэ борокуратуура үлэтин оруола улахан. 2017 сыллаахха бу тэрилтэ дириэктэрэ сууттанан, икки сылга көҥүлэ быһыллыбыта. 2019 сыллаахха бүтэһик икки дьиэ тутуллан бүтүөхтээх. Ону тэҥэ, “Итии” пуонда 15 кыбартыыралаах дьиэтин эмиэ сатаан туппатаҕар, пуонда бэрэссэдээтэлэ 2 сылга усулуобунай миэрэнэн сууттанна. Быйыл дьиэтин тутан бүтэриэхтээх диэн күһэйилиннэ.
Маны сэргэ, Чурапчытааҕы ветеринария үлэһитэ ведомственнай дьиэттэн сокуоннайа суохтук үүрүллүбүтүгэр, борокуратуура бэрэбиэркэтин түмүгүнэн эмиэ холуобунай дьыала тэрилиннэ.
Борокуратуура суукка түһэрбит ирдэбиллэринэн, 15 пенсионерга уопсайа 345 тыһ. солк. суумалаах кыраныысса таһыгар сылдьыбыт бырайыастара төлөннө. Ону тэҥэ, борокуратуура инбэлииттэр, үлэтэ суохтар бырааптара күөмчүлэммэтигэр болҕомтотун эмиэ уурбута.
2018 сылга Чурапчы сэлиэнньэтигэр борокуруор бэрэбиэркэтин түмүгэр, түөрт маҕаһыыҥҥа ас-үөл сыаната 3-8 бырыһыан кыччаабыта.
20-тэн тахса оҕоҕо булгуччулаах диспансеризация ыытыллыбатаҕар борокуратуура миэрэ ылан, сокуону кэһии туоратыллыбыта, балыыһа эбии быраастары Дьокуускай куораттан ыҥыран, толору диспансеризация ыыппыта.
Элбэх оҕолоох ыаллар бырааптарын эмиэ борокуратуура уорганнара көмүскүүллэр. Ол курдук, элбэх оҕолоох ыалга босхо сири биэрии үлэтин борокуратуура 2016 сыллаахха суут нөҥүө дьаһалталарга эбээһинэс сүктэрэн саҕалаабыта, ол быйыл түмүктэниэхтээх. Итини сэргэ, биир элбэх оҕолоох ыал сайабылыанньатынан борокуратуура эмиэ суут нөҥүө уота-күөһэ суох бэриллибит учаастакка уоту тардар эбээһинэһи “Чурапчы нэһилиэгэ” муниципальнай тэриллиигэ сүктэрбитэ.
Чурапчы борокуратуурата такси сулууспалара сокуону тутуһалларыгар эмиэ болҕомтотун уурар, хас да лицензията суох таксист ыстарааптаммыта, дьон олоҕор кутталлаах өҥөнү оҥорбут таксист РФ Холуобунай кодексатын 238 ыстатыйатынан сууттаммыта.
Суолга-иискэ элбэх миэрэ ылыллан, Чурапчы сэлиэнньэтин иһигэр 11 суол оҥоһуллубут, хас да сиринэн суол бэлиэлэрэ турбуттар, “Халыма” федеральнай суолга суол ыйыылара барыта сахалыы тылынан суруллубуттар.
Чурапчы борокуратуурата өрөспүүбүлүкэ борокуруорун ыйыытынан, хас биирдии хочуолунай тохтооһунугар, хас биирдии уот арахсыытыгар административнай ыстараап миэрэтин туттан, ол түмүгэр итинник саахаллар ахсааннара аҕыйаата. Аҥардас 2018 сыллаахха 21 хаһаайына суох уот линията уонна трансформатор бас билиигэ ылларылланнар, ол саахал кыччыырын мэктиэтинэн буолуохтаах.
Бүддьүөт харчытын хорон сиэһин чахчытын көрдөөһүҥҥэ борокуратуура күн аайы үлэлиир. Ол түмүгэр, 2018 сыллаахха 3 холуобунай дьыала тэриллибит.
Хоруупсуйаны утары охсуһуу үлэтэ мөлтөөбөт. Ааспыт сылга “Хайахсыт нэһилиэгэ” МТ баһылыга хоруупсуйаны утары охсуһуу сокуонун тутуспакка, дохуотун-ороскуотун туһунан отчуотун түһэрбэккэ, дуоһунаһыттан уһулунна.
Олохтоох салайыныы биир дуоһунастаах үлэһитэ чааһынай тэрилтэ арынан, бэйэтэ бэйэтин кытары дуогабар түһэрсэн харчы сиэн олороро булуллан, борокуратуура матырыйаалларыгар олоҕуран, холуобунай дьыала тэриллэн сууттаммыта.
Айылҕа харыстабылыгар, ойуур баһаара тахсыбатыгар, бөҕү таһыыга сибээстээх элбэх миэрэ ылылынна. Холобур, биир нэһилиэк баһылыга суһаллык дьонун ойуур баһаарын умулларыыга таһаарбатаҕар, баһаар иэнэ улааппытыгар, улахан ыстараапка миэрэлэммитэ.
Ааспыт сылга Чурапчы улууһугар буруй таһыма 17,7 %-нан намтаан турар, онтон буруйу арыйыы иллэрээ сыллааҕыга тэҥнээтэххэ, быдан улаатан, 86,4 %-ҥа тэҥнэспит. Итиннэ борокуратуура буруйу утары охсуһууну салайар уорган буоларынан, улахан оруоллаах. Чурапчыга 2018 сылга биир да холуобунай дьыала сууттан төннүбэтэ, холуобунай дьыала 83 %-на ирдэнэр болдьох иһигэр силиэстийэлэннэ.
Нэһилиэнньэҕэ аһаҕас буолууга, сэрэтэр үлэни ыытыыга 180-ча сонуну уонна сокуону быһаарар 125 матырыйаалы таһаарда, дьону кытары көрсүстэ.
Биллэн турар, Чурапчы борокуратууратыгар быһаарыллыбатах боппуруостар билигин да бааллар. Ону анал былааҥҥа олоҕуран, биир-биир быһааран иһиэҕэ диэн эрэнэбит.
Чурапчы улууһун борокуратуурата иллээх-эйэлээх кэлэктииптээх. Нэдиэлэ аайы үлэһиттэр атын быраабы араҥаччылыыр уорганнар үлэһиттэрин кытары волейбол онньууллар. Аны үлэһиттэр төрөөбүт күннэригэр сэмэй бэлэх туттараллар. Сайынын дьиэ-кэргэттэрин кытта айылҕаҕа сынньана тахсалларын сөбүлүүллэр.
СӨ Борокуратууратын пресс-сулууспата.
Хаартыска: Чурапчы борокуратуурата