Болҕомтоҕо – аныгы үйэҕэ омук култуурата. Саха сиригэр норуоттар икки ардыларынааҕы киинэ VI бэстибээлэ
Олох сотору кэминэн — кулун тутар 18-22 күннэригэр Дьокуускайга норуоттар икки ардыларынааҕы киинэ VI бэстибээлэ ыытыллаары турар.
Өскөтүн 2013 сыллаахха бастакы бэстибээлгэ куонкурус бырагырааматыгар 4 дойдуттан 20 киинэ кыттыбыт эбит буоллаҕына, кэнникилэргэ кыттааччы ахсаана элбээтэр-элбээн иһэр.
Тэрийээччилэр этэллэринэн, Дьокуускайдааҕы норуоттар икки ардыларынааҕы киинэ VI бэстибээлигэр 24 дойдуттан 52 киинэ көрдөрүллүөҕэ. Ол иһигэр бэстибээл 2 куонкурустаһар (сүрүн уонна документальнай) бырагырааматын чэрчитинэн – 17 дойдуттан 15 киинэ.
Бэстибээл уус-уран салайааччыта – СӨ Судаарыстыбаннай сүбэһитэ, режиссер Андрей Борисов. Оттон СӨ Култууратын, духуобунай сайдыытын министиэристибэтигэр бырайыак кураторынан миниистири солбуйааччы Марина Силина буолар. Кини киинэ бэстибээлин официальнай саайтыгар тахсыбыт интервьютуттан уонна Тэрийэр кэмитиэт матырыйаалларынан бүгүн ааҕааччыларбытыгар бэстибээл туһунан билиһиннэрэбит.
Бэстибээл хайдах барыай?
2016 сыллаахха киинэ бэстибээлин хамаандатыгар биллиилээх кириитик Алексей Медведев бырагыраама дириэктэринэн кэлиэҕиттэн, куонкурус бырагыраамата, уопсайынан, бэстибээл хаачыстыба өттүнэн тубуста. Кыттааччылар географиялара биллэ кэҥээтэ. Холобур, 2017 сыллааха куонкурус бырагырааматыгар 16 дойдуттан 17 киинэ кыттыбыта. Оттон быйыл кыттааччы-дойду ахсаана өссө элбэх.
Бэстибээлгэ СҮРҮН уонна ДОКУМЕНТАЛЬНАЙ киинэ куонкурустара итиэннэ КУОНКУРУҺУ ТАҺЫНАН бырагыраама көрөөччү болҕомтотун тардыахтара. Итиэннэ ykt.ru. саайтка саха киинэлэринэн «Бастыҥ актриса», «Бастыҥ актер», «Бастыҥ киинэ» номинацияларга үгэс буолбут куоластааһын ыытыллыаҕа
Маастар-кылаастары ким ыытыаҕай?
Быйыл киинэ бэстибээлигэр маастар-кылаастары, туһалаах куурустары ыытарга анаан аан бастаан бэйэлэрин дьыалаларын дьиҥнээх маастардара ыҥырылыннылар. Ол курдук, холобур, Данила Козловскайдыын “Легенда N17” уонна “Экипаж” хартыыналарга үлэлээбит, гример-худуоһунньуктар мастарыскыайдарын төрүттээбит Елена Ваховская кэлиэҕэ. Кини биһиги киинэ үлэһиттэрбитигэр анаан үөрэҕи ыытыаҕа.
Бэстибээл кэмигэр “игровой” уонна “игровойа суох” киинэлэри, сэрийээллэри продюсердааһыҥҥа, тарҕатыыга анаан айар көрсүһүүлэр, маастар-кылаастар ыытыллыахтара.
“Саха” НКИХ элбэх сэрийээллэри устар. Онон, режиссер Борис Хлебниковтыын уонна продюсер Александр Плотниковтыын алтыһыылара кинилэргэ бэрт туһалаах буолуоҕа.
Быйылгы бэстибээлгэ 40 дойдуттан уопсайа 900-тэн тахса сайаапка киирдэ. Бу чахчы биһиги киинэбит бэстибээлэ сайдан иһэрин өссө төгүл кэрэһилиир.
Талан ылыы түмүгэр СҮРҮН куонкуруска 8 киинэ кыттар — «Белый, белый день» дыраама (Исландия, Дания, Швеция, реж. Х. Палмасон), «Бог существует, и ее имя – Петруния» дыраама (Македония, Бельгия, Франция, Хорватия, Словения, реж. Т.С. Митевска), «Бой Атбая» дыраама (Казахстан, реж. А. Ержанов), «Гангстер, полицейский, дьявол» криминальнай дыраама (Соҕуруу Кэриэйэ, реж. Л. Вон-Тхе), «Конец сезона» мелодрама (Арассыыйа, реж. К. Худяков), «Нет бога кроме меня» дыраама (Арассыыйа, реж. Д. Давыдов), «Приют» дыраама (Дания, Германия, Франция, Люксембург, Катар, Афганистан, реж. Ш. Садат), «Другая половина» дыраама (Шри-Ланка, реж. Лалитх Ратхнайке).
Быйыл СҮРҮН куонкуруска дьүүллүүр сүбэ бэрэссэдээтэлэ – Арассыыйа биир саамай чаҕылхай киинэ режиссера, сценариһа, продюсера Борис Хлебников. Кини биһиги кэммит талааннаах кинематографиһа. Борис Хлебников бу кэнники кэмнэргэ аатырбыт-сураҕырбыт үлэлэриттэн 2017 сылга «Кинотавр» киинэ бэстибээлигэр Гран-при ылбыт «Аритмия» киинэтин ааттыахха сөп. Хлебников өссө биир биллиилээх үлэтэ — сүрүн оруолугар Анна Михалкова оонньуур «Обычная женщина» сэрийээл.
Дьүүллүүр сүбэ састаабыгар киинэ кириитигэ Кармен Грэй (Новай Зеландия), кинорежиссер, биир дойдулаахпыт Эдуард Новиков, актриса Мария Шалаева бааллар.
ДОКУМЕНТАЛЬНАЙ киинэ куонкуруһугар 7 киинэ кыттар — «Время года» (Швеция, реж.
Й. Скуг), «Ганнибал» (Арассыыйа, реж. И. Кривогорницын), «Затерянный реактор» (Арассыыйа, реж. А. Вестмайер), «Книга моря» (Арассыыйа, реж. А. Вахрушев), «Магическая жизнь V» (Финляндия, Дания, Болгария, реж. Т. Христов), «Мужчина с семьей – гренландское приключение» (Швеция, Гренландия, реж. М. Страндберг), «Хозяин оленей» (Арассыыйа, Эстония, реж. К. Елян). Дьүүллүүр сүбэҕэ – документальнай киинэ режиссера Максим Арбугаев, актриса Виктория Толстоганова. Бэрэссэдээтэл – киинэ кириитигэ, суруйааччы, режиссер Ник Холдсворт (Великобритания).
Итиэннэ, куонкуруһу таһынан 5 бырагыраама баар.
Бэстибээл эмблемэтэ уонна сүрүн бирииһэ – үрүҥ көмүстэн оҥоһуллубут ХААР ачыкыта (цирконий, бриллиант киэргэллээх, ааптар И. Энгелис, ювелир А. Софронов).
Александр Сокуров кэлиэҕэ!
Бэстибээл бочуоттаах ыалдьытынан Арассыыйа уһулуччулаах режиссера Александр Сокуров буолуоҕа. Биһиги кини араас сыллардааҕы киинэлэрин көрөр итиэннэ айар көрсүһүү кэмигэр кини санаатын истэр, сэһэргэһэр кыахтаныахпыт.
Киинэ бэстибээлин ыалдьыттарынан дойду биллиилээх киинэ кириитигэ, “Искусство кино” сурунаал сүрүн эрэдээктэрэ Антон Долин уонна актер Юрий Колокольников (“Игра престолов” оонньообута), о.д.а. кэлэллэрин күүтэбит.
Кыайыы 75 сылыгар
Куонкуруһу таһынан бырагырааманан Александр Сокуров Аҕа дойду Улуу сэриитин туһунан киинэлэрэ, “Мосфильм” Каннытааҕы, Берлиннээҕи бэстибээллэргэ анаан оҥорбут, чөлүгэр түһэрбит хартыыналара көрдөрүллүөхтэрэ.
Итиэннэ, Михаил Калатозов «Летят журавли», Андрей Тарковскай «Иваново детство», Элем Климов «Иди и смотри», Лариса Шепитько «Восхождение» шедевр буолбут, номоххо киирбит киинэлэрин улахан экраҥҥа көрүөхпүт.
Сонун проектор сүрэхтэниэҕэ
Бэстибээл бырагыраамата олус киэҥ. Ол курдук, Саха сиринээҕи киносеть уонна «eiki» (Япония) хампаанньата кыттыһан оҥорбут киинэ көрдөрөр проектордарын сүрэхтэниитэ ыытыллыаҕа. Бу тэрил аҕыйах нэһилиэнньэлээх бөһүөлэктэргэ киинэни көрдөрүү кыһалҕатын быһаарыаҕа.
Галина Тихонованы ахтан-санаан ылыахпыт…
Киинэ бэстибээлин чэрчитинэн, Олоҥхо тыйаатырын артыыһа Галина Тихонова сырдык аатыгар ахтыы киэһэтэ буолуоҕа. Кини сахалыы уонна Арассыыйа киинэлэригэр элбэх оруолу ситиһиилээхтик оонньообута. Кэскилэ иннигэр этэ… Ахтыы-киэһэҕэ Галина киинэҕэ тиһэх үлэтин — «Ийэ» диэн кылгас метражтаах киинэни көрүөхпүт.
Оҕолорго — мультфильм
Кулун тутар 14-19 күннэригэр бу бэстибээл сүнньүнэн оҕолорго аналлаах АНИМАЦИОННАЙ мастарыскыай үлэлиэҕэ. Ыалдьыттарбыт — Санкт-Петербуртан кэлбит «ДА» устуудьуйа педагогтара оҕолору кытта дьиҥнээх мультфильм оҥорон таһаарыахтара.
Киириитэ көҥүл
Киинэ бэстибээлин сүрүн былаһааккатынан, үгэс быһыытынан, Былатыан Ойуунускай аатынан Саха академическай драматическай тыйаатыра буолар. Куонкуруска кыттар киинэлэри көрүү, ааптардар көрөөччүлэрдиин алтыһыылара манна ыытыллыаҕа. Ким баҕалаах сылдьар, киириитэ көҥүл. Итиэннэ бары киинэ тыйаатырдарыгар киинэлэр көрдөрүллүөхтэрэ.
Татьяна МАРКОВА.
Хаартыскалар: тэрийэр кэмитиэттэн.