Быйыл Бүлүү улууһугар үүт соҕотуопкатыгар икки тэрилтэ үлэлиэҕэ.
edersaas.ru
“Уйгу” кэпэрэтиип Дьөккөн, Лөкөчөөн, Баппаҕаайы нэһилиэктэрин хаһаайыстыбаларын, “Бөтүҥ” кэпэрэтиип уонна Кыргыдайтан А.В.Кырбасова салайар бааһынай хаһаайыстыбатын үүттэрин тутуоҕа. Онтон атын нэһилиэктэри кытары “Сыа Бүлүү” кэпэрэтиип үлэлиэҕэ. Астыыр тэрили саҥардыы үлэтэ улууска утумнаахтык ыытыллар. Ол курдук, былырыын икки стерилизатор ылыллыбытыттан биирин “Сыа Бүлүү” кэпэрэтиип ааспыт күһүҥҥүттэн үлэлэтэр, иккиһэ Мастаахха таҥыллан туруоруллуохтаах. Быйыл эмиэ икки стерилизатор атыылаһыллан “I Күүлэт” кэпэрэтиипкэ уонна Дьөккөҥҥө туруоруллуохтаах. Ити курдук, үүтү уһуннук харайарга аналлаах түөрт саҥа тэрил үлэлиэҕэ.
Билигин «улахан үүт» кэмин көрсө асчыттар сыахтары бэлэмнии, сууйа-сото, медкөрүүнү ааһа, санитарнай киниискэлэрин толотторо сылдьаллар. Сотору кэминэн арыы сыахтара хас нэһилиэк ахсын арыллыахтара. Коронавирус дьаҥыттан сэрэнэн, асчыттар үүтү туталларыгар «Роспотребнадзор» туруорар бары ирдэбилин тутуһаллар.
Былырыын улуус үрдүнэн 5370 т үүтү туттарар былаан бэриллибит буоллаҕына, быйыл сорудах 5700 т тиийэ үрдээтэ. Быйылгы сыл уратытынан үүт харчытын 70 %-на, ол эбэтэр 139,6 мөл. солк., эрдэ кэлбитэ буолла. Онон, хаһаайыстыбалар суолу өрүсүһэн, уматыктарын хааччыннылар. Соҕотуопкалыыр тэрилтэлэр үүт харчытын тута барытын биэрбэттэр, кэпэрэтииптэри үлэҕэ көҕүлээн, бастаан абаансанан 50 %-ын ыыталлар, салгыы төһө үүтү туттаралларынан аһардаллар. Мантан инньэ үүт туттарыытын тэтимэ эбиллиэҕэ. Билиҥҥи туругунан, 570 т үүтү тутан, былаан 10 %-на толорулунна.
Былырыын ынаҕын ахсыттан 3980 киилэ үүтү ыабыт “Ампаардаах” (Сыдыбыл) хаһаайыстыба быйыл 5 тыһыынчалаах кирбиини ситиһэргэ суоттанан үлэлиир. Хаһаайыстыба үрдүк бородууксуйаны биэрэр 100 симменталь ынахтаах. “Сүөһү аһылыгын дэлэтии” бырагырааманан ааспыт икки сылга сирин-уотун оҥостон, быраҕыллыбыт бааһыналары чөлүгэр түһэрэн, тиэхиньикэ ылынан, сүөһү аһылыгын баазатын сөптөөхтүк хааччыйар. Инньэ гынан, үүтү да ыыр.
Николай Куприянов, «Саха сирэ» хаһыат, edersaas.ru саайтка анаан