Баҕар, уонча сыллааҕыта 2020 сылга оскуоланы бүтэрээччилэр үөрүүлээх тэрээһиннэрэ онлайнынан ыытыллыаҕа диэбиттэрэ эбитэ буоллар, бука, итэҕэйиэхпит суоҕа этэ. Ол эрээри, тохсунньуттан ыла олохпут тосту уларыйда, ордук үөрэх тэрилтэлэригэр. Онон бүгүн Бүтүн Арассыыйатааҕы онлайн-выпускнойтан киһи улаханнык соһуйбат.
Дьокуускай бириэмэтинэн киэһэ 18 чааска ВКонтакте социальнай ситиминэн ыытыллыбыт тэрээһиҥҥэ, дойду бары эрэгийиэннэрэ кытыннылар. Олох киэҥ аартыгар үктэнэр оҕолору РФ бэрэсидьиэнэ Владимир Путин, РФ үөрэҕириигэ миниистирэ Сергей Кравцов, биллиилээх педагогтар, оскуола дириэктэрдэрэ, төрөппүттэр эҕэрдэлээтилэр.
Атын эрэгийиэннэртэн үстүү эҥин киһи кыттар эбит буоллаҕына, Саха Өрөспүүбүлүкэтиттэн букатын 5 киһи баҕа санаатын тиэртэ. Ил Дархан Айсен Николаев быйыл Саха сиригэр оскуоланы 8800 оҕо бүтэрэрин иһитиннэрдэ. Хас биирдиилэрэ өрөспүүбүлүкэттэн 5-тии тыһыынча солкуобай харчыны тутуоҕа диэн эттэ итиэннэ, хомойуох иһин, үгэскэ кубулуйбут грамоталаах, үҥкүүлээх, остуоллаах оскуоланы түмүктүүр баал ыытыллыбатын, онон бу кыра бэлэх болҕомто бэлиэтинэн буоллун диэн эттэ.
— Олох киэҥ аартыгар үктэнэр бастакы хардыыгыт уустук кэмҥэ түбэстэ. Иннигитигэр саамай эппиэттээх түгэн – биир кэлим эксээмэни туттарыы уонна талан ылбыт идэҕитигэр туттарсыы. Сөптөөх суолу талан, олоххут суолтатынан буолар идэни баһылыыргытыгар баҕарабын.
Бэрэсидьиэн Уһук Илин уокуругу дойду сайдыытын инники күөҥҥэ турар субъегынан биллэрбитэ. Онтон Саха сирэ — Уһук Илин уокурук лиидэрдэриттэн биирдэстэрэ. Биһиги быраактыкабыт, бырайыактарбыт, саха АйТи хампаанньаларын, кинематографиятын ситиһиилэрин устуоруйатын бүтүн дойду кэтиир. Арассыыйа атын эрэгийиэннэриттэн үгүс ситиһиилээх исписэлиистэр Саха сиригэр үлэлии, идэтийэ, саамай хорсун бырайыактарын олоххо киллэрэ кэлэллэр. Талан ылбыт идэҕитин баһылаан, үрдүк кылаастаах исписэлиис буолан тахсаҥҥыт, Сахаҕыт сиригэр ирдэнэр үлэһит буолуоххут. Маны мин өрөспүүбүлүкэ баһылыгын быһыытынан мэктиэлиибин”, — диэн үрдүккэ кынаттыыр тылларын тиэртэ. Итиэннэ дойду оскуоланы бүтэрээччилэрин бырааһынньыгынан эҕэрдэлээтэ, дьолу, доруобуйаны уонна эксээмэннэригэр ситиһиилэри баҕарда.
СӨ Үөрэҕин уонна наукатын миниистирэ Михаил Сивцев быһа сибээскэ тахсан, дойду оскуоланы бүтэрээччилэригэр бэйэтин эҕэрдэтин тиэртэ: “Олох уларыйар, ол — чахчы. Дойдубут интеллектуальнай кыаҕын сайдыы быһаарыаҕа. Бу үрдүк таһымнаах исписэлиистэр – эһиги, кэнэҕэс устудьуоннар быһаарыаххыт. Оҕолор, туохтан даҕаны куттанымаҥ, иннигит хоту хардыылаан иһиҥ! Эксээмэнтэн куттанымаҥ! Ситиһиини!”, — диэн баҕа санаатын эттэ.
МУЗ-ТВ ханаал ыытааччыта Сергей Терре оскуоланы бүтэрэр бэлиэ тэрээһиҥҥин өйдүүгүн дуо, диэн миниистиртэн ыйыппытыгар: “Күн бэҕэһээҥҥи курдук өйдүүбүн. Малиновай дьүһүннээн көстүүмнээх 1997 сыллаахха оскуола үөрүүлээх тэрээһинигэр тиийбитим. Ол бэлиэ түгэни хаартыскалар туоһулууллар”, — диэн Михаил Сивцев хоруйдаата.
Оскуоланы бүтэрээччилэр ааттарыттан онлайн-выпускнойга В.П. Ларионов аатынан физика-тиэхиньиическэй лиссиэй 11-с кылааһын үөрэнээччитэ Любовь Григорьева кытынна. “Оскуоланы бүтэрэр тэрээһиммит, билиҥҥи кэмҥэ маннык ньыманан ыытыллара үчүгэй. Букатын тэриллимиэҕинээҕэр ордук. Дьиэбэр монитор иннигэр даҕаны буоллар таҥнан-симэнэн олорорбуттан үөрэбин уонна бары оскуолатааҕы түгэннэрбитин ахтан ааһабыт, бэйэ-бэйэбитин эҕэрдэлэһэбит, 11 сыл тухары үөрэммит сылларбыт түмүгүн таһаарабыт”, — диэн санаатын үллэһиннэ. Ыытааччылар ордук ханнык түгэн өйдөнөн хаалбытын тута этэр кыахтааххыный диэн туоһуласпыттарыгар: “Арааһа, үксэ 11-с кылааһы кытта сибээстээх быһыылаах. Тоҕо диэтэххэ, бу саамай толору ис хоһоонноох, чаҕылхай сыл. Соторутааҕыта, кулун тутар саҥатыгар, дьиэҕэ олоруу эрэсиимэ биллэриллиэн эрэ иннинэ ыытыллыбыт буолан, “Мисс школы” куонкуруска кыттыым тута өйбөр көтөн түһэр”, — диэн хоруйдаата. Уонна оскуолатааҕы умнуллубат сыллары өйбүтүгэр хатыахпыт, оскуолабытыгар, учууталларбытыгар тапталбыт үгүс сылларга умнуллубат диэн эрэллээҕин эттэ.
Саха сирин төрөппүттэрин аатыттан дойду оскуоланы бүтэрээччилэрин Дьокуускай куораттааҕы 21-с нүөмэрдээх оскуола төрөппүттэрин бэрэссэдээтэлэ Ольга Голдобина, 23-с нүөмэрдээх оскуола дириэктэрэ Георгий Афонскай эҕэрдэлээтилэр. Тэрээһиҥҥэ Калининградтан Владивостокка тиийэ дойду араас муннугуттан кытыннылар. Быйылгы оскуоланы бүтэрэр бэлиэ түгэн чахчы ураты ньыманан барда.
Людмила ПОПОВА, “Саха сирэ” хаһыат, edersaas.ru
Хаартыска: СӨ Үөрэҕин уонна наукатын министиэристибэтин пресс-сулууспата.