Өлөксөй аатынан «Боотурдар оонньуулара» буолла

Бөлөххө киир:

         “Zema” Саха сирин ыччатын уонна устудьуоннарын улуустарын холбоһуга хаһыс да сылын спорт национальнай көрүҥнэригэр ыччат турнирын тэрийэн ыытар. Ааспыт өрөбүлгэ Баһылай Манчаары аатынан «Модун» спорт төрүт көрүҥнэрин киинигэр киһи кыайан киирбэт үлүгэрэ, көрөөччү, ыалдьааччы буолунай. Араас улуустан түмсүбүт боотурдары көрөөрү, биир дойдулаахтарыгар ыалдьаары, көх-нэм буолаары киһи бөҕөтө тоҕуоруспут.

Бу турнирга улуус аайыттан биэс саамай күүстээх уолаттар хамаанда туруоран, спорт төрүт көрүҥнэригэр илин-кэлин түсүһэллэр. Тэрийээччилэринэн үөһээ суруйбутум курдук “Zema” Саха сирин ыччатын уонна устудьуоннарын улуустарын холбоһуга буолар. “Zema”-ҕа үксүн устудьуоннар сылдьаллар. Онон устудьуоннар холлоругар улахан тэрээһин буолар.  Урукку сылларга бу күрэхтэһии «Боотур Шоу» диэн ааттаах ыытыллар буоллаҕына, былырыыҥҥыттан аата уларыйан, «Боотурдар оонньуулара» диэн буолбута. Боотурдар диэн ийэ дойдуну көмүскүүр, күүстээх-уохтаах, чөл олохтоох ыччаты этэр буоллахтара. Оттон «шоу» диэн тыл, дьиҥэ, туох да куһаҕана суох эрээри, сахаларга мустан арыгылааһын, охсуһуу, көр-нар диэн өйдөбүлгэ туттуллар буолбута ыраатта. Онон күрэхтэһии аата уларыйбыта саамай сөп.

Өлөксөй аата умнуллубатын!

         «Боотурдар оонньуулара» былырыын сайын ууга түспүт оҕону быыһаары суорума суолламмыт спортсмен Алексей Никифоров сырдык кэриэһигэр анаан ыытылынна. Алексейы доҕотторо таптаан Өлөксөй дииллэр. Өлөксөй элбэх өрөспүүбүлүкэтээҕи, Арассыыйатааҕы, Уһук Илиҥҥи, норуоттар икки ардыларынааҕы күрэхтэһиилэр кыттыылаахтара, кыайыылаахтара этэ. “Дабаан” диэн Кэбээйи ыччатын түмсүүтүн бэрэссэдээтэлинэн үлэлээбитэ. Күрэхтэһии кэмигэр Өлөксөй хаартыскаларынан видеоклип оҥорон мустубут дьоҥҥо көрдөрдүлэр. Боотурдар бары саҥата суох туран доҕордорун чиэстээтилэр. Алексей ааспыт сылларга бу оонньууларга куруук ситиһиилэхтик кыттара. Кини аатын үйэтитэргэ бу турнир улахан кылаат буолар. Санатан эттэххэ, Алексей доҕотторо туруорсаннар, быйыл күһүн Дьокуускайга эрчиллэр тренажердардаах, өйдөбүнньүк таастаах сквер туттарбыттара.

Дыгыннар мэһэйдэстилэр дуо?

Урукку сылларга тэҥнээтэххэ, күрэхтэһиигэ саҥа кыттар, холонон көрөр уол олус элбэх. Холобура, «Боотурдар оонньууларыгар» урукку сылларга Саха сирэ, Арассыыйа, норуоттар икки ардыларынааҕы кылаастаах спорт маастардара, рекордсменнара, Дыгын оонньуутун кыттыылаахтара, Ыччат ыһыаҕын боотурдара, Манчаары оонньууларын кыайыылаахтара үгүстэрин кэриэтэ кыттыбыттара. Оттон быйылгы күрэхтэһиигэ номнуо ааттаах-суоллаах спортсменнартан Артем Варданян (Нам), Любомир Николаев (Үөһээ Бүлүү), Николой Николаев (Бүлүү), Дмитрий Попов, Евгений Алексеей (Уус Алдан) уод.а. кытыннылар. Бу спортсменнары кытта саҥа күрэхтэһэр оҕолор киирсэннэр, уопут ылынан, эбии дьарыктанарга дьулуһуохтара буоллаҕа. Маннык күрэхтэһиилэртэн тирэҕирэн, саҥаттан саҥа дыгыннар тахса туруохтара буоллаҕа.

Быйылгы оонньууларга номнуо ааттаах-суоллаах спортсменнар кыттыбыттарын сорох дьон биһирээбэтэ. “Эдэрдэргэ, саҥа оҕолорго туорай буолаллар, мэһэйдииллэр” даҕаны диэччилэр баар буоллулар. Дьиҥэ, бу күрэхтэһиигэ ыччат саастаах хайа баҕар уол кыттыан сөп диэн усулуобуйа баар.

Илин-кэлин түсүһүү

Ыччат турнира барыта аҕыс көрүҥүнэн ыытылынна: «үс төгүл үс» уһуну ыстаныы, мас тардыһыы, «өһөс торбос», тутум эргиирэ, «балык былдьаһыы», хапсаҕай, хомуур хапсаҕай уонна канаат тардыһыыта. Боотурдар бары көрүҥҥэ күрэхтэһэллэр диэн буолбатах, биирдии көрүҥүнэн кииристилэр.

«Үс төгүл үс» уһуну ыстаныы түһүмэххэ –  35 миэтэрэ 49 см ойон, Нам улууһун «Махсыым ыччаттарын» хамаандатыттан Владислав Попов иннин кимиэхэ да биэрбэтэ. Былырыын бу түһүмэххэ тэҥнээҕин булбатах, ону ааһан,  оонньуулар рекордарын олохтообут Егор Филиппов быйылгы “Дыгын оонньууларын” муҥутуур кыайыылааҕа буолбута. Манна диэн эттэххэ, былырыын кыттыбыт бөҕөстөр бары ыстаҥаҕа эбиллибиттэр. Саҥа кыттар уолаттар уруккуттан кыттар убайдарын ырааҕынан кэннилэригэр хааллардылар. Бастакы түһүмэх хаһан баҕарар элбэҕи быһаарбат, онон уолаттар санааларын түһэрбэттэр.

Тутум эргииргэ. Бу түһүмэххэ Нам боотура, ХИФУ устудьуона Егор Протопопов 54 эргийэн бастаата. Егор тутум эргиир иннин-кэннин билбит спортсмен буолар. Икки сыллааҕыта бу көрүҥҥэ өрөспүүбүлүкэ рекордун олохтоон турар. Кыра уҥуохтаах уолаттар бу көрүҥҥэ күннүүллэр, уһун уҥуохтаахтар ыйааһыннарын кыайбакка, түргэнник “эстэллэр” эбит.

Мас тардыһыыга муҥутуур чөмпүйүөнүнэн эрэллээхтик Уус Алдан быыппастар былчыҥнааҕа, аан дойду чөмпүйүөнэ Дмитрий Попов буолла. Кини финалга Бүлүүттэн сылдьар Владимир Михайловтыын киирсэн, 2:0 ахсааҥҥа кыайыыны ситистэ. Этэргэ дылы, аан дойду чөмпүйүөнүн отунан-маһынан оҥорбоккун, маһын холкутук тардыалаата.

«Өһөс торбоско» Үөһээ Бүлүү ааттааҕа Любомир Николаев бастакы миэстэни ылла. Былырыын бу көрүҥҥэ бастаабыт Константин Копырины кытта финалга таҕыстылар. Константин утарылаһан көрдө даҕаны, сырата-сылбата эстэн, быаны төбөтүттэн мүччү туттаран кэбистэ.

“Балык былдьаһыыга” тустуу, хапсаҕай албастарын баһылаабыт, быһый атахтаах уонна  түргэн туттууулаах-хаптыылаах киһи кыайар-хотор түһүмэҕэ эбит. Бу көрүҥҥэ уолаттар мээчиги былдьастылар, ким бэйэтин муннугар мээчиги аҕалбыт кыайар диэн быраабылалаах түһүмэх. Уус Алдантан бөҕөһө, быйылгы Хапсаҕай ыһыаҕын муҥутуур кыайыылааҕа Евгений Алексеев бастаата.

Хапсаҕай. Бииртэн биир чаҕылхай киирсиилэр түмүктэринэн хапсаҕайга Саха сирин спордун маастара, 2014 сыллааҕы өрөспүүбүлүкэ бастыҥ хапсаҕайдьыта Нам боотура Игорь Софронеев иннин кимиэхэ да биэрбэтэ. Финалга Игорь утарсааччытынан эмиэ Евгений Алексеев (Уус Алдан) таҕыста. Евгений Игорьдыын эрийсэ түһэн баран, бүтэһик биэс сөкүүндэ хаалбытын кэнниттэн бэриннэ. Онон Игорь балыкка хотторбут кыһыытын хапсаҕайга таһаарда.

Хомуур хапсаҕай – биир саамай элбэҕи быһаарар уонна тыҥааһыннаах түһүмэх. Атын түһүмэхтэргэ  биирдиилээн киирсибит буоллахтарына, уолаттар бу көрүҥҥэ бары кииристилэр. Өр эрийсиилээх киирсиилэр кэннилэриттэн Бүлүү уонна Уус Алдан боотурдара бастакы миэстэни былдьастылар. Уолаттар өр эрийсибэтилэр, уус алданнар бүлүүлэри биир-биир охторуталаан, эмиэ бастаатылар.

Канаат тардыһыыта. Төрүт көрүҥ да буолбатар күрэхтэһии бырагырааматыгар уруккуттан баар көрүҥ. Бу сырыыга уус алданнар уонна үөһээ бүлүүлэр финалга таҕыстылар. Канаат тардыһыытыгар уус алданнар эмиэ барыларыттан күүстээхтэрин дакаастаатылар, туох да балыйсыыта суох бастаан таҕыстылар.

Биир очукуо кыайыылааҕы быһаарда

10 чаастаах тыҥааһыннаах күрэхтэһии кэнниттэн кыайыылааҕынан «Бэрт Хара» (Дмитрий Попов, Евгений Алексеев, Константин Копырин, Александр Говоров, Дьулустаан Сыроватскай) Уус Алдан улууһун хамаандата таҕыста. Уолаттар: “Кыайыы чэпчэкитик кэлбэтэ, намнары кытта тиһэҕэр диэри араа-бараа очукуолаах сырыттыбыт. Былырыын “Махсыым ыччаттарын” 16 очукуонан кэннибитгэр хаалларбыт буоллахпытына, быйыл биир эрэ очукуонан чорбойон таҕыстыбыт. Улууспут аатын ааттаппыппытынан үөрдүбүт”, — диэн санааларын үллэстэллэр.

Бэлиэтээн эттэххэ, Бэрт Харалар былырыын эмиэ кыайбыттара, ол иннинэ даҕаны сыл көтө-көтө куруук бастыыллара, бириистээх миэстэҕэ тиксэллэрэ. Оттон иккис миэстэҕэ Нам улууһуттан «Махсыым ыччаттара», үһүс миэстэ Бүлүү «Ситим» хамаандалара буолуталаатылар.

Көрүҥнэринэн түмүк

Атах оонньуута «Үс төгүл үс»

I – Владислав Попов (Нам)

II – Николай Обоев (Ньурба)

III – Яков Дмитриев (Кэбээйи)

«Тутум эргиир»

I – Егор Протопопов (Нам)

II – Петр Мордускин (Чурапчы)

III место – Александр Мушников (Хаҥалас)

Мас тардыһыы

I – Дмитрий Попов (Уус Алдан)

II – Владимир Михайлов (Бүлүү)

III – Станислав Иванов (Булун)

«Өһөс торбос»

I – Любомир Николаев (Үөһээ Бүлүү)

II – Константин Копырин (Уус Алдан)

III – Дьулустаан Охлопков (Нам)

«Балык былдьаһыы»

I – Евгений Алексеев (Уус Алдан)

II – Игорь Софронеев (Нам)

III – Рустам Машарипов (Өймөкөөн)

Хапсаҕай

I – Нам, «Махсыым ыччаттара»

II – Уус Алдан, «Бэрт Хара»

III – Үөһээ Бүлүү, «Ураан»

«Хомуур хапсаҕай»

I – Уус Алдан, «Бэрт Хара»

II – Бүлүү, «Ситим»

III – Нам, «Махсыым ыччаттара»

Канаат тардыһыыта

I – Уус Алдан, «Бэрт Хара»

II – Үөһээ Бүлүү, «Ураан»

III – Амма, «Күндүл»

Айтана АММОСОВА

Максим Тихонов хаартыскаҕа түһэриилэрэ

+1
0
+1
0
+1
0
+1
0
+1
0
+1
0
+1
0